Edward VI Tudor (urodzony w Hampton Court 12 października 1537 roku, zmarł w Greenwich 6 lipca 1553 roku) herb
Syn Henryka VIII Tudora, króla Anglii, Irlandii, Głowy Kościoła Anglikańskiego i Jane Seymour, córki Sir Johna Seymoura z Wiltshire.
Książe Kornwalii od 12 października 1537 roku do 28 stycznia 1547 rok. Książę Walii i hrabia Carnarvon od października 1537 roku do 28 stycznia 1547 rok. Król Anglii od 28 stycznia 1547 roku do 6 lipca 1553 roku jako Edward VI (IX).
Ttulara: Z bożej łaski król Anglii, Francji i Irlandii, Obrońca Wiary i pod Jezusem Chrystusem Najwyższy Zwierzchnik Kościoła Anglii, a także Irlandii na Ziemi.
Edward nigdy nie rządził samodzielnie - rządy w jego imieniu sprawowała Rada Regencyjna.
Długo oczekiwany męski potomek Henryka VIII urodził się w 1537 roku. Brak męskiego następcy tronu doprowadziło do rozwodu Henryka z dwiema poprzednimi żonami - Katarzyną Aragońską i Anną Boleyn. Ta ostatnia została później ścięta. Matka Edwarda zmarła niedługo po jego narodzinach w wyniku gorączki poporodowej.
Już od dnia swoich narodzin Edward był tytułowany księciem Kornwalii. Parę dni później uzyskał tytuł księcia Walii. Do 6 roku życia Edward znajdował się pod opieką pielęgniarki, zwanej Mother Jack, i licznych służących. Potem opiekę nad następcą tronu przejęła szósta żona Henryka, Katarzyna Parr.
Edward był bardzo chorowitym dzieckiem. Niektórzy naukowcy uważają, że cierpiał na kiłę wrodzoną, inni, że na gruźlicę. Pierwszą poważną gorączkę książę Walii przeżył w wieku 4 lat. Jego ojca skłoniło to do kolejnych małżeństw, w celu narodzin kolejnego syna i zabezpieczenia sukcesji. Jednakże trzy kolejne małżeństwa Henryka VIII nie przyniosły mu potomstwa. W późniejszych latach zdrowie Edwarda uległo poprawie, dopiero w 1552 roku zachorował na odrę, zaś rok później prawdopodobnie na gruźlicę, która stała się przyczyną jego śmierci.
Choroby Edwarda nie miały wpływu na jego edukację. Książę był bardzo bystrym dzieckiem i łatwo przyswajał sobie nowe wiadomości. Jego najważniejszymi nauczycielami byli: Richard Cox, biskup Ely, sir John Cheke i Jean Belmain. Książę biegle władał łaciną, greką i francuskim. Żył w dobrych relacjach ze swoją macochą, Katarzyną Parr. Silna więź łączyła go również ze starszą siostrą Marią, córką Henryka VIII z pierwszego małżeństwa, i to pomimo różnic wyznaniowych, gdyż Maria była gorliwą katoliczką, a Henryk VIII zadbał, by Edward został wychowany na gorliwego protestanta.
W lipcu 1543 roku Henryk VIII podpisał pokój pomiędzy Anglią a Szkocją. Ukoronowaniem tego pokoju były zaręczyny syna - Edwarda z młodą królową Szkocji - Marią Stuart. Niestety, mimo starań z obu stron, do ich ślubu nie doszło. Ponieważ Edward był gorliwym protestantem, a Maria - gorliwą katoliczką. Wkrótce ten pokój upadł, ponieważ Maria zerwała zaręczyny z Edwardem i wyszła za mąż za delfina Francji - Franciszka Walezjusza.
Henryk VIII zmarł 28 stycznia 1547 rok i książę Walii wstąpił na tron jako Edward VI. Miał wtedy 9 lat. Do ukończenia przezeń 18 roku życia władzę miała sprawować Rada Regencyjna w liczbie 16 osób (13 marca powiększona do 26 członków). Realna władza spoczęła w rękach Edwarda Seymoura, I hrabiego Hertford, brata matki Edwarda, mianowanego w 1547 roku, I księciem Somerset, Lordem Wielkim Skarbnikiem (Lord High Treasurer) i Lordem Marszałkiem (Earl Marshal), który przyjął tytuł Lorda Protektora Królestwa i Opiekuna Osoby Króla (Lord Protector of Realm and of the King's Person). Edward VI został koronowany w Westminsterze 20 lutego 1547 roku.
Głównym celem Somerseta był podbój Szkocji. W 1547 roku udało się opanować szkockie niziny, ale w roku następnym Anglia znalazła się w obliczu sojuszu szkocko-francuskiego, dzięki małżeństwu małej królowej Szkocji, Marii i delfina Franciszka de Valois. Sytuację, jaka powstała, próbował wykorzystać młodszy brat lorda protektora, Thomas Seymour, I baron Seymour of Sudeley, Lord Wielki Admirał (Lord High Admiral), który zawiązał spisek mający na celu obalenie Somerseta. W 1549 roku spisek wyszedł na jaw i Somerset skazał brata na ścięcie. Wyrok wykonano, co zraziło do lorda protektora króla Edwarda, gdyż Thomas Seymour był jego ulubionym wujkiem.
Drugą osobą po Somersecie wywierającą wielki wpływ na króla był arcybiskup Canterbury, Tomasz Cranmer, który podobnie jak lord protektor był gorliwym zwolennikiem umocnienia angielskiego kościoła protestanckiego. Henryk VIII mimo zerwania z Rzymem w głębi duszy pozostał katolikiem i sprzeciwiał się zbyt gwałtownym reformom. Nowy król, szczery protestant, nie miał już takich oporów.
Ukoronowaniem działań protestantów był Modlitewnik powszechny (Book of Common Prayer), opublikowany w 1549 roku, zawierający podstawowe założenia anglikanizmu. Oficjalne edycje Biblii w języku angielskim opatrzono antykatolickimi adnotacjami. Katolickie symbole w kościołach były usuwane i niszczone.
Modlitewnik nie zadowolił ani angielskich katolików, ani ortodoksyjnych protestantów. W Kornwalii wywołał on ludową rebelię, krwawo stłumioną przez Somerseta. Zadowolony z siebie lord protektor nie zauważył zbierającej się nad jego głową burzy.
Początkiem końca wszechwładnego protektora była okupacja części Szkocji. Związany z nią sojuszem król Francji Henryk II 8 sierpnia 1549 roku wypowiedział Anglii wojnę. To sprawiło, że Somerset całkowicie utracił poparcie, nawet wśród oddanych mu dotąd członków Rady. W październiku 1549 roku Somerset został aresztowany i osadzony w Tower przez Johna Dudleya, hrabiego Warwick. Warwick (który w 1551 roku uzyskał tytuł I księcia Northumberland) nie przyjął tytułu lorda protektora.
Dudley był zwolennikiem protestantyzmu i na czas jego regencji przypadają pierwsze poważne prześladowania katolików, który za sprzeciw wobec reformacji kończyli na stosie. Katoliccy biskupi zostali pozbawieni swoich godności, a na ich miejsce mianowano zwolenników anglikanizmu.
Tymczasem hrabia Warwick umacniał swoją pozycję. Cieszył się zaufaniem króla, który w 1551 roku mianował go księciem Northumberland. W grudniu 1551 roku Northumberland wytoczył Somersetowi proces o zdradę zakończony wyrokiem skazującym i egzekucją byłego lorda protektora 22 stycznia 1552 roku.
Kiedy Dudley usunął Somerseta zapowiedział, że ustąpi po osiągnięciu przez króla pełnoletności w wieku 16 lat. Tymczasem król nie zajmował się rządzeniem. Edward uwielbiał sport, wiele czasu spędzał grając w tenisa, co było jego ulubioną rozrywką.
Pierwsze objawy choroby pojawiły się zimą 1552/1553 roku. Król dostał wysokiej gorączki. Działania lekarzy przynosiły skutek odwrotny od zamierzonego. W styczniu 1553 roku pojawiły się pierwsze objawy gruźlicy. W maju nie było już żadnej wątpliwości - król umierał.
Na wieść o chorobie króla Northumberland postanowił wykorzystać swoją pozycję w celu umocnienia pozycji własnej rodziny. Jego młodszy syn Guildford Dudley poślubił 15 maja lady Jane Grey, wnuczkę Marii Tudor, siostry Henryka VIII. Northumberland postanowił osadzić swojego syna i jego żonę na tronie. Na drodze stał akt sukcesyjny Henryka VIII, który w wypadku bezpotomnej śmierci Edwarda VI wyznaczał jako następne w sukcesji siostry króla - Marię i Elżbietę, później potomkinie Marii Tudor - Frances Brandon, księżnę Suffolk i jej potomstwo (lady Jane była córką księżnej Suffolk).
Ulegając presji Northumberlanda Edward w swoim testamencie wykluczył z linii sukcesyjnej swoje siostry oraz księżnę Suffolk i lady Jane. Korona miała przejść na męskich potomków tej ostatniej. Nie spodobało się to Northumberlandowi, gdyż lady Jane była zamężna ledwie od miesiąca, a miała dopiero 16 lat. Narodziny męskiego potomka wydawały się sprawą dość odległej przyszłości. Northumberland ponownie użył swego wpływu na króla i ten zmienił testament - korona przechodziła na Joannę i jej męskich potomków. Maria i Elżbieta zostały uznane za dzieci nieślubne, natomiast księżna Suffolk zrezygnowała ze swoich praw do tronu. Według legendy, gdy król Edward umierał, Northumberland ukradł mu koronę i oddał ją swojej synowej.
Edward VI zmarł w Greenwich 6 lipca 1553 roku wskutek gruźlicy, syfilisu lub otrucia arszenikiem. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Oh my Lord God, defend this realm from papisty and maintain their true religion" ("O Boże, ochroń to królestwo przed papizmem i wspomóż prawdziwą wiarę"). Król został pochowany w Henry VII Lady Chapel w Opactwie Westminsterskim. Nabożeństwo żałobne celebrował Tomasz Cranmer. Miało to miejsce 9 sierpnia. Jednocześnie w Tower siostra króla Maria uczestniczyła w katolickiej mszy za duszę Edwarda.
Śmierć króla była utrzymywana w tajemnicy przez kilka dni, by ułatwić lady Jane wstąpienie na tron. Jane utrzymała się tam przez 9 dni (zwana jest stąd "9-dniową królową"). Tron objęła siostra Edwarda, Maria, która kazała stracić lady Jane, jej męża i ojca oraz księcia Northumberland. Rządziła do 1558 roku i jej panowanie było ostatnią próbą przywrócenia katolicyzmu w Anglii. Po jej śmierci tron objęła Elżbieta I, która umocniła angielski kościół protestancki.
Żródła:
Edward VI Tudor w "WikipediA"