Edward "Westminster" Plantagenet-Lancaster (Gâtinais-Anjou) (urodzony w Westminsterze 13 października 1453 roku, zginął w bitwie pod Tewkesbury 4 maja 1471 roku) herb

Syn Henryka VI Plantagenet-Lancaster (Gâtinais-Anjou), króla Anglii i Małgorzata Robertyng-Capet-Valois-d'Anjou, córki René I Robertyng-Capet-Valois-d'Anjou, księcia Andegawenii, de Bar, hrabiego Prowansji i tytularnego króla Neapolu.

Książę Walii i następca tronu Anglii od 1454 roku do 4 maja 1471 roku.

13 grudnia 1470 roku w Amboise, we Francji poślubił Annę Neville (urodzona w zamku Warwick 11 czerwiec 1456 roku, zmarła w Westminster 16 marca 1485 roku), córkę Richarda "twórca Królów" Neville, XVI hrabia Warwick i Anny II (Elizabeth) de Beauchamp, XV hrabiny of Warwick, córkę Richarda de Beauchamp, XIII hrabiego Warwick.

Król Henryk VI cierpiał na zaburzenia psychiczne i na kilka miesięcy przed narodzinami Edwarda popadł w obłęd. Odzyskał zmysły w okolicach Bożego Narodzenia 1454 roku. 30 grudnia oznajmiono publicznie, że Henryk uznał swojego syna. Według innego przekazu, kiedy przyniesiono mu dziecko, król miał ze zdumienia podnieść ręce do góry i orzekł, że musi to być syn Ducha Świętego. W kraju również nie wierzono w ojcostwo Henryka. Mówiono, że Edward jest podrzutkiem lub synem któregoś z zauszników królowej - hrabiego Wiltshire lub księcia Somerset.

W 1454 roku Edward otrzymał tytuł księcia Walii, zwyczajowy tytuł następcy angielskiego tronu. Jego pozycja była jednak zagrożona. Kraj ogarniała wojna między stronnikami królowej a stronnikami królewskiego kuzyna, księcia Yorku. Wprawdzie York jako regent Królestwa złożył w 1453 roku przysięgę na wierność Edwardowi, to jednak z biegiem czasu zaczął walczyć o koronę dla siebie. W 1460 roku pokonał wojska lancasterskie pod Northampton i zawarł ugodę z pojmany królem Henrykiem. W myśl jej postanowień Edward został pozbawiony prawa do tronu, który po śmierci Henryka miał przypaść księciu Yorku.

Reakcja matki Edwarda była natychiastowa. Na czele zebranej w Szkocji armii wkroczyła do Anglii. Yorkiści zostali pokonani pod Wakefield, a książę Yorku stracił życie. Fortuna jednak rychło odwróciła się od Lancasterów. W 1461 roku zostali pobici pod Towton. Królem Anglii został syn Yorka, Edward IV, a Henryk, Małgorzata i Edward uciekli do Szkocji. Następnie schronili się w Walii, by ostatecznie uciec do Francji.

Małgorzata wychowywała Edwarda w nienawiści i dążeniu do odwetu. Książę wyrósł na aroganckiego i zarozumiałego młodzieńca. Ambasador Mediolanu pisał o nim w 1466 roku: "Ten chłopiec, choć ma zaledwie lat trzynaści, nie mówi o niczym tylko o ścinaniu głów i wojowaniu, jakby wszystko było w jego rękach albo jakby sam był bogiem wojny". Książę wraz z matką przebywali w darowanym im przez króla Ludwika XI Amboise. W 1470 roku postanowiono o małżeństwie Edwarda z córką dotyczasowego wroga jej matki, hrabiego Warwick - Anną.

Ślub Edwarda i Anny odbył się 13 grudnia 1470 roku. Udzielił go wikariusz generalny Bayeux, po uzyskaniu dyspensy od patriarchy Jerozolimy. Małżeństwo to najprawdopodobniej nie zostało skonsumowane. Nazajutrz po zaślubinach małżonkowie wraz matkami wyjechali do Paryża. Tam przygotowywano się do powrotu do Anglii, gdzie hrabia Warwick pokonał Edwarda IV i przywrócił tron Henrykowi VI.

Edward wraz z matką i żoną przybył do Anglii w Niedzielę Wielkanocną 1471 roku. Następnego dnia po wylądowaniu nadeszły wieści o zwycięstwie Edwarda IV pod Barnet i śmierci Warwicka. Lancasterowie wydali Edwardowi IV bitwę 4 maja 1471 roku pod Tewkesbury. Zakończyła się ona całkowitą klęską Lancasterów. Edward zginął podczas ucieczki z pola bitwy. Został pochowany w opactwie Tewkesbury. Wdowa po nim poślubiła Ryszarda, księcia Gloucester, późniejszego króla Ryszarda III.


Żródła:

Edward Westminster w "WikipediA"