Henryk "of Grosmont" Plantagenet (Gâtinais-Anjou) (urodzony w zamku Grosmont, między 1299 a 1314 roku (około 1300 roku), zmarł w Leicester, 23 lub 24 marca 1361 roku) herb
Syn Henryka Plantagenet (Gâtinais-Anjou), II hrabiego Lancaster i Leicester, Lorda Wielkiego Stewarda Anglii (syna Edmunda "Crouchback", I hrabiego Lancaster, syna Henryka III, króla Anglii) i Maud de Chaworth, córki Patricka de Chaworth i Isabel de Beauchamp, córki Williama de Beauchamp, IX hrabiego Warwick.
Senior Kidwelly od 28 września 1333 roku do 23 marca 1361 roku, I hrabia Derby od 16 marca 1337 roku do 23 marca 1361 roku, IV hrabia Lancaster od 22 września 1345 roku do 6 marca 1351 roku, senior Beaufort i Nogent-Lartauld i Lord Wielki Steward Anglii od 22 września 1345 roku do 23 marca 1361 roku, senior Bergerac od 1 czerwca 1347 roku do 23 marca 1361 roku, I hrabia Lincoln i senior Bowland od 20 sierpnia 1349 roku do 23 marca 1361 roku, I książę Lancester od 6 marca 1351 roku do 23 marca 1361 roku, gubernator Bretanii od 1356 roku do 1358 roku, hrabia Moray od 5 kwietnia 1359 roku do 23 marca 1361 roku, I książę Lancaster i baron of Halton od 6 marca 1351 roku do 23 marca 1361 roku, regent Anglii od 25 stycznia 1327 roku do października 1330 roku. Wiceregent Księstwa Gaskonii w 1349 roku.
Około między 1334 a 1337 roku poślubił Isabel de Beaumont (urodzona zapewne w 1320 roku, zmarła w w 1361 roku, po 24 marca 1356 roku), córke Henryka de Beaumont, I barona of Beaumont, IV hrabiego de iure uxoris of Buchan i Alice Comyn, hrabiny of Buchan, córki sir Alexandra Comyn, szeryfa z Aberdeen.
Wybitny angielski dyplomata, polityk i żołnierz. Walczył jako krzyżowiec w Prusach w latach 1351-1352, na Rodos i na Granadzie. Wyróżnia się także w Szkocji.
Jednym z najbardziej zaufanych dowódców Edwarda III z okresu wczesnych fazach wojny stuletniej i odznaczył się zwycięstwo w bitwie pod Auberoche. Był członkiem i założycielem Orderu Podwiązki w 1348 roku (drugi odznaczony Kawaler Orderu). "Grosmont" był również autorem książki Livre De seyntz leki (Księga świętych Doktorów). Ta książka jest bardzo osobista traktat o sprawach religii i pobożności, ale zawiera również szczegóły znaczeniu historycznym. To, między innymi, ujawniła, że w Lancaster, w wieku 44 lat, kiedy pisał książkę w 1354 roku, cierpiał na podagrę.
W młodości Henryk został nazwany, jak to było w zwyczaju od wieku, od miejsca jego narodzin, "Grosmont". Niewiele wiadomo o wczesnych latach "Grosmonta", ale wiadomo, że urodził się w zamku Grosmont, Monmouthshire, Walii, i że urodził się około 1310 roku. Według jego własnych wspomnień, był lepszy w sztukach walki niż w przedmiotach akademickich. Czytać nauczyć się dopiero w późniejszym okresie swojego życia. W 1330 roku jako utytułowany szlachcic, reprezentował ojca w parlamencie. W następnym roku, rejestruje udział w królewskim turnieju w Cheapside.
W 1333 roku wziął udział w szkockiej kampanii króla Edwarda, choć nie jest jasne, czy był obecny w wielkim angielskim zwycięstwie w bitwa pod Halidon Hill. Podczas dalszej służby na północy Półwyspu, został mianowany porucznikiem króla Anglii w Szkocji w 1336 roku. W następnym roku był jednym z sześciu promowanych przez Edward III arystokratów na wyższe perogatywy. Otrzymał jeden z pomniejszych tytułów ojca, został mu przyznany tytuł hrabiego Derby.
Wraz z wybuchem wojny stuletniej, w 1337 roku, został "Grosmont" wysłany do Francji, gdzie brał udział w wielu misjach dyplomatycznych i drobnych kampanii. W 1340 roku wziął udział w wielkim angielskim zwycięstwie, w bitwie morskiej pod Sluys. W tym samym roku, został zakładnikiem w Niderlandów za królewskie długi, zaciągniete przez Edawrda na wojnę z Francją. Pozostał zakładnika do następnego roku i musiał zapłacić dużą okup za swoje uwolnienie. Po powrocie z niewoli został mianowany porucznikiem króla na północy Anglii i zatrzymał się w Roxburgh, aż do 1342 roku. Kolejne lata spędził w negocjacjach dyplomatycznych w Niderlandach, Kastylia i Awinion.
W 1345 roku Edward III zaplanował atak na Francję. Od trzech stron zaatakował Francję. Hrabia Northampton zaatakował Bretanię, król sam Flandrię, a "Grosmont" został wysłany do Akwitanii, aby przygotować kampanię na południu. Przemieszczając sie szybko po kraju dotarł pod Auberoche i w dniu 21 października, osiągnął świetne zwycięstwo opisane jako "największe pojedyncze osiągnięcie w całej karierze wojskowej Lancastera". W przyszłym roku, Edward wypełnia zobowiązania z kampanii pod Crecy. "Grosmont" przed powrotem do domu do Anglii w 1347 roku zdobywa Poitiers.
Jako angielski ambasador na dworze papieża Klemensa VI i króla Hiszpanii, odznaczył się w bitwie pod Algeciras w 1343 roku. W maju 1345 roku został mianowany porucznikiem i kapitanem w Akwitanii. Przybył przez Bordeaux do Bayonne na czele 500 rycerzy i łuczników, oraz 2,000 piechurów. W potyczka i bitwach walczył pod Meillan, Monségur i Réole. We wrześniu i październiku 1346 roku, walczył pod Saint Jean d'Angely, pod Lusignan, pod Poitiers, pod Montreuil-Bonnin, pod Saintes oraz pod Poitou i Saintonge.
W 1347 roku król Edward III nadał Henrykowi miasto Bergerac i prawo do bicia monet. W 1349 roku został wiceregent Księstwa Gaskonii.
Zmarł podczas epidemi dżumy w 1361 roku i został pochowany u boku ojca w klasztorze augustianów w Newark.
Poślubił Isabel de Beaumont, z którą miał dwie córki i syna, który zmarł w dzieciństwie.
Żródła:
Henry de Grosmont w "WikipediA" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
Henry de Grosmont w "WikipediA" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
"KRÓLOWE I KRÓLOWIE WIELKIEJ BRYTANII - od Edgara do Elżbiety II - wszyscy władcy Wielkiej Brytanii"; autor: Przemysław Jaworski - Przemysław Jaworski i Wydawnictwo Novae Res, 2018.
15-01-2024