Katarzyna Robertyng-Capet-Valois (urodzona w Paryżu 27 października 1401 roku, zmarła w Opactwie Bermondsey, w Londonie 3 stycznia 1437 roku) herb

Córka Karola VI "Umiłowanego, Szalonego" Robertyng-Capet-Valois, króla Francji i Elisabeth-Isabeau Wittelsbach, regentki Francji, córki Stefana III Wittelsbacha, księcia Bawarii.

Poślubiła w Katedrze w Troyes 5 czerwca 1420 roku Henryka V "Henryk Monmouth" Plantagenet-Lancaster (Gâtinais-Anjou) (urodzony w Monmouth w Walii 9 sierpnia lub 16 września 1387 roku, zmarł w Vincennes we Francji 31 sierpnia 1422 roku) króla Anglii i seniora Irlandii, księcia Akwitanii, króla Francji. W sekrecie w 1429 roku poślubiła Owena Tudor (Owain ap Maredudd ap Tewdwr [Tudor]) (urodzony w 1402 roku, zmarł 4 lutego 1461 roku).

2 czerwca 1420 roku, na mocy postanowień pokoju z Troyes, Katarzyna poślubiła 5 czerwca króla Henryka V. W lutym 1421 roku w Opactwie Westminster została koronowana na królową Anglii.

Henryk początkowo miał poślubić Izabelę de Valois, starszą siostrę Katarzyny i królową Anglii jako wdowę po Ryszardzie II. Ożenił się z Katarzyną, bo dzięki temu po śmierci swojego teścia miał odziedziczyć tron Francji i połączyć w jędnym ręku korony Anglii i Francji. Działo się to w czasie wojny stuletniej, po słynnej bitwie pod Azincourt, którą Francuzi z kretesem przegrali. Henryk był człowiekiem ambitnym i świetnym wojownikiem, przed realizowaniem marzeń wielu pokoleń władców angielskich, przeszkodziła mu nagła śmierć. Zmarł 31 sierpnia 1422 roku, a na tronie Anglii pozostawił małoletniego syna, którego urodziła mu Katarzyna syna.

W sytuacji, kiedy Anglia i Francja wciąż znajdowały się w stanie wojny, Anglicy nie polubili swojej francuskiej" królowej. Owdowiała Katarzyna została wygnana z dworu królewskiego, na pocieszenie otrzymała Wallingford Castle. Tam poznała Owena Tudora, biednego szlachcica walijskiego. O Katarzynie i Owenie zaczęły się szerzyć plotki. Dopiero w 1428 roku zareagował parlament i zakazał Katarzynie poślubienia ukochanego bez zgody króla lub jego rady. Niektórzy historycy uważają, że Katarzyna mogła być żoną Tudora zanim jeszcze parlament wydał ten akt, a inni, że ich sekretny ślub miał miejsce w 1429 roku.

Potajemne małżeństwo Owena Tudora z Katarzyną de Valois nie zostało nigdy potwierdzone. Dokumenty być może zaginęły, zostały starannie ukryte, a może… nigdy nie istniały. W tej sytuacji nie tylko przodkowie matki Henryka VII, Małgorzaty Beaufort, ale i jego ojciec wywodziliby się z nieprawego łoża. Czy dlatego późniejsi Tudorowie skazali na zapomnienie Jaspera Tudora, ojca chrzestnego dynastii?

Po śmierci króla zaledwie dwudziestojednoletnia Katarzyna de Valois została oddalona z dworu przez jego żądnego władzy brata, księcia Gloucester, który przejął opiekę nad małoletnim następcą tronu i dołożył wszelkich starań, aby bratowa nie wyszła powtórnie za mąż. Ktoś ze zbyt wysokiego rodu mógłby przecież zagrozić jego pozycji, stając się pełnoprawnym opiekunem przyszłego monarchy, zaś związek z człowiekiem niżej urodzonym przyniósłby hańbę rodowi Lancasterów. Chrapkę na ponętną wdowę, o ile nie chodziło im o władzę, miało kilku arystokratów z księciem Edmundem Beaufortem na czele, dlatego parlament zatwierdził w 1428 roku uchwałę, która zabraniała królowej zawarcia małżeństwa bez aprobaty syna, wówczas ledwie sześcioletniego, i Rady Królewskiej, a każdy, kto ośmieliłby się ją poślubić nie uzyskawszy zgody, postąpiłby wbrew prawu, zostałby okrzyknięty zdrajcą i za karę miał utracić ziemię. To skutecznie odstraszyło wysoko urodzonych, którzy wiedzieli, że kierujący Radą książę Gloucester nigdy nie udzieli zgody.

W tej sytuacji zdesperowana Katarzyna, w tak młodym wieku skazana na życie w celibacie, zainteresowała się Owenem Tudorem, przystojnym garderobianym, który służył na jej dworze.

Nowina o romansie królowej, która w 1436 roku lotem błyskawicy obiegła całą Anglię, wstrząsnęła opinią publiczną. W dodatku z zakazanego prawem związku urodziły się bękarty. Takiego skandalu nie pamiętano od czasów Jana z Gandawy, którego kochanka "czarami" skłoniła do małżeństwa. Co jednak uchodziło królewskiemu synowi, nie mogło ujść Francuzce. Nie dość bowiem, że nielubiana, to jeszcze zbrukała pamięć męża, wielkiego króla Henryka. A tego nie mogli jej wybaczyć ani jego bracia, ani poddani.

Tudor zbiegł do Walii, a królowa schroniła się w klasztorze Bermondsey. Według innej wersji, została tam zesłana wbrew własnej woli. Rozdzielona z kochankiem i dziećmi, zmarła w niesławie 3 stycznia 1437 roku. Mówi się, że przyczyną śmierci był poród lub że umarła z rozpaczy. O ile… ktoś jej nie pomógł. Tak szybki zgon, tuż po ujawnieniu romansu, może być podejrzany. Po śmierci zaś spoczęła w kaplicy Matki Boskiej w opactwie westminsterskim, jako wdowa po Henryku V. O domniemanym drugim mężu na nagrobnej tablicy nie było nawet wzmianki.

Gdyby królowa nie urodziła dzieci, świat pewnie nigdy nie usłyszałby o jej haniebnym związku. Tymczasem nieumiarkowanie w seksie i brak skutecznej antykoncepcji sprowadziły na nią katastrofę, Owen Tudor ostatecznie trafił do lochu, a synowie - sześcioletni Edmund i młodszy o rok Jasper - pod opiekę spokrewnionej z rodziną królewską Katarzyny de la Pole, przeoryszy klasztoru w Barking. Trzeci chłopiec, nazwany po ojcu Owen, wstąpił do zakonu benedyktynów w opactwie westminsterskim, gdzie w zapomnieniu dożył starości. Nie wiadomo, co stało się z córkami. Była co najmniej jedna (która zresztą zmarła w niemowlęctwie), chociaż niektóre źródła mówią o trzech. I jeśli w ciągu około dziesięciu lat rzeczywiście narodziło się tak wiele dzieci, Henryk VIII mógłby tylko pozazdrościć płodności jurnemu pradziadowi, któremu na dokładkę walijska kochanka powije wkrótce kolejnego syna.

W 1438 roku łagodny z usposobienia król Henryk VI przywrócił Owena Tudora do łask, a cztery lata później sprowadził przyrodnich braci na dwór. Zrodzeni ze związku królowej z człowiekiem niskiego stanu, nie mieli prawa do angielskiej korony, więc nie stanowili dla niego żadnej konkurencji. Wątpliwe jednak, aby kierował się właśnie tą myślą, skoro jakiś czas później wymusił na parlamencie uznanie ich za synów swojego ojca, Henryka V. Łatwiej uwierzyć, że w pewnym sensie bracia mieli mu zrekompensować samotne dzieciństwo, bo ojca nie zdążył poznać, a matkę oddalono z dworu. Nadał im też szlachectwo, co świadczy o tym, że wcześniej rodzina Tudorów nie należała do herbowych, i obdarował godnościami, z którymi wiązały się wielkie nadania ziemskie. Edmund został hrabią Richmond, a Jasper otrzymał specjalnie dla niego stworzony tytuł hrabiego Pembroke.

Katarzyna i Owen uznawani są za protoplastów dynastii Tudorów, ich synowie odegrali ważne role w historii Anglii i w losach monarchii Lancasterów i Yorków. Katarzyna i Owen mieli najmniej 6 dzieci:

Jacinta (Tacinta?) Tudor (urodzona około w latach 1425-1433, zmarła w 1469 toku), żona Reginalda Greya, barona Wilton,

Owen (Tomasz?) Tudor (urodzony w 1429 roku, zmarł około w latach 1501-1502), mnich,

Henryk VI (urodzony 6 grudnia 1421 roku, zmarł 21 maja 1471 roku), król Anglii, po nim potomstwo,

Edmund Tudor (urodzony około 1430 roku, zmarł 3 października 1456 roku), I hrabia Richmond, po nim potomstwo,

Jasper Tudor (urodzony w 1431 roku, zmarł między 21 a 26 grudnia 1495 roku), hrabia Pembroke, I książę Bedford, po nim nieślubne potomstwo,

córka Tudor (urodzona około 1435 roku), zakonnica,

Małgorzata (Katarzyna?) Tudor (urodzona w 1437 roku, zmarła w dzieciństwie).

Katarzyna zmarła 3 stycznia 1437 roku w Londynie. Została pochowana w Opactwie Westminster. Owen Tudor w 1461 roku został zabity przez Yorksistów po bitwie pod Mortimer's Cross. Ich synowie dostali tytuły hrabiów; Edmund został ojcem króla Anglii - Henryka VII Tudora.

Żródła:

"Bękarty królowej Katarzyny" Barbara Faron

Katarzyna de Valois w "WikipediA"

12-06-2024