Maria Beatrycza Welf d'Este (urodzona w Modenie 5 października 1658 roku, zmarła w Paryżu, Francja 7 maja 1718 roku) herb
Córka Alfonsa IV Welf d'Este, księcia Modeny i Laury Martinozzi, córki Hieronima Martinozziego.
Regentka de iure Anglii, Irlandii, Szkocji i Francji od 16 września 1701 roku do 1713 roku.
30 września (per procuro), 21 listopada (pro futoro) 1673 roku w Dover, poślubiła Jakuba II Stuarta (urodzony w 14 października 1633 roku, zmarł 16 września 1701 roku), księcia Yorku, księcia Albany, Lorda Wielkiego Admirała, Lorda Strażnika Pięciu Portów, Lorda Wielkiego Admirała Szkocji, Lorda Wysokiego Komisarza przy Parlamencie Szkocji, Lorda Wielkiego Admirała, króla Anglii, Irlandii, Szkocji i Francji.
Urodziła się w Modenie jako córka księcia Modeny i siostrzenicy kardynała Jules'a Mazarina. Została ochrzczona imionami Maria Beatrice Eleonora Anna Margherita Isabella. Wychowywano ją na katoliczkę i miała zostać zakonnicą w klasztorze ufundowanym przez jej matkę, została jednak zaręczona z owdowiałym Jakubem, księciem Yorku i następcą tronu Anglii i Szkocji, jej kandydaturę popierał sam król Francji - Ludwika XIV Burbona. Ślub odbył się w 1673 roku.
Małżeństwo miało ważne dynastyczne i polityczne aspekty. Z poprzedniego małżeństwa z Lady Anną Hyde, Jakub miał już dwie córki Marię i Annę Stuart; obie żarliwe protestantki. Gdyby z drugiego małżeństwa doczekał się syna, ten pewnego dnia zostałby królem katolickim i przywrócił katolicyzm w protestanckiej Anglii.
Maria była szczerze oddana kościołowi katolickiemu. Małżonek pokochał ją, a Anglicy znienawidzili. Pojawiły się plotki, że Maria jest agentką papieża Klemensa X. Rozpętała się "afera papieska", a Maria i Jakub dyskretnie wyjechali za granicę. W 1674 roku urodziło im się oczekiwane dziecko, ale było martwe. Maria poroniła jeszcze w roku 1675, 1681, 1683 i 1684, a jeśli urodziła żywe dziecko, to umierało ono we wczesnym dzieciństwie. Kaznodzieją Marii był św. Claude de la Colombiere SJ od 1676 roku.
W 1685 roku, Jakub wstąpił na tron. Pojawiło się pytanie, czy Maria jest w stanie urodzić następcę tronu. Kiedy urodziła syna Jakuba w 1688 roku, od razu powstało wiele plotek na jego temat; on również miał urodzić się martwy i zostać podmieniony. Jakub zwołał nadzwyczajne posiedzenie swojej rady, która orzekła, że mały książę Walii, jest synem jego i Marii. Kilka miesięcy później wybuchła rewolucja Wigów - Chwalebna rewolucja. 10 grudnia 1688 roku Maria i jej synek uciekli do Francji. Najstarsza córka Jakuba - Maria i jej mąż Wilhelm III Orański zostali przez Wigów wyniesieni na tron.
Na wygnaniu jako goście i domownicy Ludwika XIV, Maria z synem zamieszkali w zamku Saint-Germain-en-Laye. Jakub z opóźnieniem dołączył do swojej rodziny we Francji. Maria była ulubienicą Ludwika XIV i jego drugiej żony markizy de Maintenon. 28 czerwca 1692 roku urodziła jeszcze jedno dziecko - córkę Ludwikę. Dziewczynka zmarła w 1711 roku, w wieku 9 lat, na ospę (w tym samym czasie zmarło kolejno 3 członków rodziny Ludwika XIV).
Jakub zmarł 16 września 1701 roku. Maria wspierała we Francji wygnańców z Anglii. Na jej prośbę, Ludwik XIV ogłosił jej syna królem Anglii i Szkocji (była to jedna z przyczyn Wojny o sukcesję hiszpańską). Zmarła w Paryżu na raka piersi. Jej grób, w opactwie Chaillot został zniszczony podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
Z małżeństwa Marii z Jakubem urodzili się:
Katarzyna Laura (zmarła 3 października 1676 roku), zmarła na konwulsje,
Izabela (zmarła 2 marca 1681 roku),
Karol (zmarł 12 grudnia 1677 roku), książę Cambridge, zmarł na ospę,
Elżbieta (zmarła w 1678 roku),
Charlotta Maria (zmarła 16 października 1682 roku), zmarła na konwulsje,
Jakub (III/VIII) Franciszek Edward (zmarł 1 stycznia 1766 roku), książę Walii, jakobicki pretendent do tronu Anglii i Szkocji,
Ludwika Maria Teresa (zmarła 20 kwietnia 1712 roku), zmarła na ospę.
Żródła:
Maria z Modeny w "WikipediA"