Gertruda Luitpolding-Babenberg (urodzona około 1228 roku, zmarła w Seußlitz koło Miśni, 24 kwietnia 1288 roku) herb
Córka Henryka Luitpolding-Babenberga Austriackiego, księcia Mödling i Agnieszki Turyńskiej, córki Hermanna I, landgrafa Turyngii, hrabiego palatynatu Saksonii.
Księżna Mödling od 26 września 1228 roku do 24 kwietnia 1288 roku, księżna Austrii od 15 czerwca 1246 roku do 6 grudnia 1251 roku, tytularna księżna Austrii i Styrii od 6 grudnia 1251 roku do 24 kwietnia 1288 roku.
W 1246 roku wkrótce po 15 czerwca poślubiła Władysława II Przemyślida (urodzony około 1227 roku zmarł 3 stycznia 1247 roku), margrabiego Moraw, tytularnego księcia Austrii, regenta Austrii i Styrii, pretendenta do tronu Niemiec. W sierpniu 1248 roku poślubiła Hermanna VI Zähringen (urodzony około 1225 roku, zmarł 4 paździenrika 1250 roku), margrabiego Badenii, księcia de iure uxoris Austrii. 27 czerwca 1252 roku w Heimburgu poślubiła (rozwiedziona w 1253 roku) Romana Daniłowiczem Rurykowicza Halickiego (urodzony około 1230 roku, zmarł na Wołyniu, około 1260 roku), księcia nowogrodzkiego.
Wnuczka księcia Austrii - Leopolda VI i księżniczki bizantyjskiej - Teodory Angeliny. Jej stryjem był ostatni z Babenbergów Fryderyk II "Bitny".
Gertrude była jedynym dzieckiem Henryka Austriackiego, księcia Mödlinga i jego żony Agnieszki, córki Hermanna I, landgrafa Turyngii. Henryk był drugim synem Leopolda VI, księcia Austrii. W 1216 roku, po śmierci swojego starszego brata, Leopolda, Henryk został spadkobiercą ojca.
Henryk zmarł 26 września 1228 roku, Miał zaledwie dwadzieścia lat i nie mial męskiego potomka. Dwa lata później, 28 lipca 1230 roku zmarł także ojciec Henryka, książę Leopold VI, którego zastąpił Fryderyk II "Bitny", trzeci syn Leopolda VI. Ponieważ Babenbergowie w Austrii dziedziczenie odbywało się zgodnie z przepisami Privilegium Minus, Gertruda zakwestionowała objęcie tronu przez Fryderyka, twierdząc, że w Austrii ona jest spadkobierczynią jako jedyne dziecko najstarszego syna Leopolda VI. Mimo to Gertruda zostało ostatecznie ominięte na korzyść wuja.
W lutym 1239 roku w Pasawie spotkali się król Czech Wacław I Przemyślida z Fryderykiem "Bitnym". Postanowiono wówczas zaręczyć Gertrudę z najstarszym synem czeskiego monarchy Władysławem. Umowę potwierdzono w 1241 roku w Pradze. Cztery lata później Gertrudę zapragnął poślubić cesarz Fryderyk II. Ta jednak odmówiła dopóki na cesarzu będzie ciążyć klątwa. Temu projektowi małżeńskiemu był również niechętny papież, który wówczas udzielił dyspensy na ślub z Władysławem. Fryderyk II "Bitny" wysłał bratanicę na czeski dwór. Po uzyskaniu dyspenzy papieskiej z dnia 8 grudnia 1244 roku poślubiła w 1246 roku Władysława II Przemyślida, margrabiego Moraw. Owdowiała już w styczniu 1247 roku. Była już wówczas jedną z dwóch spadkobierczyń Fryderyka "Bitnego" obok jego siostry Małgorzaty.
W 1248 roku papież zaoferował Gertrudzie małżeństwo z Wilhelmem Holenderskim lub jego bratem Florencjuszem. Gertrude straciła przychylność kurii rzymskiej, a wraz z nią szansę na odzyskanie panowania Babenbergów w Austrii i Styrii, gdy odmówiła poślubienia brata hrabiego Wilhelma II z Holandii, Florista, który był także ulubionym kandydatem papieża Innocentego IV.
W międzyczasie jej ciotka i konkurentka do księstw Austrii i Styrii, Margareta, poślubiła Ottokara z Czech, drugiego syna i następcę Wacława I. Arystokracja przyjęła Margaret i Ottokara jako władców Austrii. 12 lipca 1252 roku, przez co Gertruda ostatecznie utraciła sweje poparcie, W takiej sytuacji Gertruda zawarła sojusz z Belą IV Węgierskim i poślubił jego krewnego, Romana Daniłowicza, księcia Halicza, członka dynastii Rurykowiczów.
W 1248 roku, w celu wzmocnienia swoich roszczeń, 22-letnia księżna poślubiła margrabiego badeńskiego Hermana VI. W następnym roku Gertrude urodziła syna Fryderyka. Z okazji szczęśliwego wydarzenia Gertrude oddała w Alland 30 osobom, w miejscu urodzenia jej syna, rozbudowane tereny rolnicze, które stały się podstawą społeczności rolniczej w Allander Urhausbesitzer.
Herman był w stanie zachować jedynie minimalną kontrolę w księstwach, nie pokonując ostatecznie opozycji austriackiej arystokracji. W rezultacie Gertrude i jej dzieci uciekły do Miśni w Saksonii, a jej związek z Hermanem znacznie się pogorszył. Gdy Hermann zmarł 4 października 1250 roku, Gertrude była podejrzewana o otrucie męża.
W czerwcu 1252 roku Gertruda zawarła w Heimburgu trzecie małżeństwo z księciem halickim Romanem Daniłowiczem. Związek został zawarty za sprawą króla węgierskiego Beli IV. Małżeństwo okazało się krótkotrwałe. Jego zawarciem poczuł się zagrożony król czeski Przemysł Ottokar II od 1251 roku noszący tytuł księcia Austrii. Rozpoczął on działania wojenne i obległ Romana i Gertrudę na zamku niedaleko Wiednia.
W drugiej połowie 1253 roku Roman uciekł na Ruś i tym samym rozpadło się jego małżeństwo. Na mocy układu pokojowego Gertruda otrzymała część Styrii, 400 grzywien srebra rocznie. Zamieszkała w Voitsbergu i Judenburgu. Po rozwodzie z Małgorzatą Babenberg król Przemysł Ottokar II stał się przeciwnikiem Gertrudy. W 1267 roku odebrał jej dobra, a dwa lata później wypędził z kraju. Znalazła schronienie w Miśni.
Gertruda zmarła jako opatka klasztoru klarysek świętego Afry w pobliżu w Seußlitz koło Miśni i tam została pochowana.
Gertruda miała z małżeństwa z margrabią badeńskim Hermanem dwoje dzieci:
Fryderyk I (urodzony w 1249 roku, zmarł 29 października 1268 roku), ścięty wraz z Konradynem, margrabia Badenii, tytularnym księciem Austrii i Styrii,
Agnieszka (urodzona w 1250 roku, zmarła 2 stycznia 1295 roku), żona: Ulryka III (zmarł w 1269 roku), księcia Karyntii; żona: Ulryka III (zmarł w 1308 roku), hrabiego von Heunburga.
8 września 1268 roku syn Gertrudy, Fryderyk, który towarzyszył Konradynowi podczas jego włoskiej wyprawy, został złapany w Asturze na południe od Anzio. Przekazany Karolowi Andegaweńskiemu, który uwięził go w Castel dell'Ovo w Neapolu, w którym przebywał aż do jego publicznego ścięcia na Piazza del Mercato w Neapolu 29 października.
Jej córka, Agnieszka Badeńska, została spadkobierczynią matki i brata, ale w 1279 roku zrzekła się swoich praw do Badenii i Księstw Austrii i Styrii. Z drugiego małżeństwa z hrabią Ulrichem III z Heunburga, Agnieszka miała pięcioro dzieci: dwóch synów (Fryderyka i Hermana) i trzy córki (Margaret, Elisabeth i Katharina). Agnieszka była przodkiem Elżbiety Luksemburskiej, która wyszła za mąż za Albrechta V Habsburga.
Z małżeństwa z Romanem Daniłowiczem pochodziła jedna córka:
Maria Romanowna (urodzona między 1253 a 1254 rokiem, data śmierci nieznana), żona Joachima Guthkeleda, bana Zagrzebia, syna Stephana I (IV) Gutkeled, bana Zagrzebia, palatyna Węgier.
Żródła:
Gertruda Babenberg w "Wikipedia"
Gertruda von Babenberg "Kobiety w polityce"
Gertrude of Austria w "Wikipedia" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
Gertrude Duchess of Austria w "Geni" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
GERTRUD w "Medievan Lands" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
14-06-2022
14-11-2020