Artur III "Le Justicier [Sędzia]" Robertyng-Capet-Dreux-Montfort (urodzony w zamku de Suscinio w Bretanii, 25 sierpnia 1393 roku, zmarł w zamku w Nantes, 26 grudnia 1458 roku) herb
Syn Jana V "Zdobywcy" Robertyng-Capet-Dreux-Montfort, księcia Bretanii, hrabiego de Richemont i Monfort-l'Amaury i Joanny Robertyng-Capet-d'Evreux, regentki Bretanii, córki Karola II "Złego" Robertyng-Capet-d'Evreux, hrabiego d'Evreux, króla Nawarry, hrabiego de Beaumont, seniora de Mantes, de Meulan, de Montpellier.
Tytularny hrabia de Richmond od 1363 roku, senior Neaufle-le-Châtel od 1393 roku, porucznik Bastylii, gubernator księstwa Nemours, senior de Parthenay od 1415 roku, książę de Tours, hrabia de Goël i pana wyspy de Bréhat od 30 października 1422 roku do 19 kwietnia 1424 roku, regent Francji w 1423 roku, książę Bretanii i par Francji, konstabl Francji od 7 marca 1425 roku do 26 grudnia 1458 roku, senior de Vitré, gubernator Île de France i gubernator Normandii od 1450 roku do 26 grudnia 1458 roku, hrabia de iure uxoris de Dreux od 29 sierpnia 1442 roku do około 20 września 1444 rokuhrabia de Montfort-l'Amaury od 22 września 1457 roku do 26 grudnia 1458 roku.
Poślubił 10 października 1423 roku w Dijon Małgorzatę de Nevers Robertyng-Capet-Valois-Bourgogne (urodzona w grudniu 1393 roku, zmarła w Paryżu na wyspie Île-de-France, 2 lutego 1441 roku), księżną de Guyenne, księżną de Tours, księżną de Guien, hrabinę de Gien, de Montargis, de Dun-le-Roy i Fontenay-le-Comte, córkę Jana I "Nieustraszonego" Robertyng-Capet-Valois-Bourgogne, hrabiego de Charolais, księcia Burgundii i para Francji, hrabiego Palatynatu Burgundii, hrabiego Artois i para Francji, hrabiego Flandrii i para Francji, hrabiego d'Auxerre, d'Auvergne (Owernii), de Boulogne, d'Auxonne i de Gien, seniora de Salins, księcia Limbourg i hrabiego de Louvain i Małgorzata Wittelsbach Bawarskiej, córki Albrechta I Wittelsbacha, księcia Bawarii-Straubing, hrabiego Hainaut, Holandii i Zelandii, pana Fryzji. Poślubił 29 sierpnia 1442 roku w Nérac Joannę III d'Albert (urodzona w 1425 roku, zmarła około 20 września 1444 roku), hrabinę de Dreux, córkę Karola II d'Albert, seniora d'Albret, wicehrabiego de Maremne, de Tartas, de Dax, seniora de Nérac, hrabiego de Dreux i de Gause, seniora de Sully i Anny Meroving-Gascogne d'Armagnac, córki Bernard VII Meroving-Gascogne d'Armagnac, hrabiego d'Armagnac, de Fézensac i de Rodez, wicehrabiego de Lomagne i d'Auvillars, hrabiego de Pardiac, connétable Francji. Poślubił 7 lutego 1445 roku w Chalons Katarzynę de Luxembourg-Ligny (urodzona w 1422 roku, zmarła w marcu 1489 roku), córka Piotra I de Luxembourg-Ligny, hrabiego Saint-Pôl, de Brienne, de Conversano i de Ligny, seniora de Fiennes, d'Enghien, de Richebourg i de Roussy i Margherity del Baux, hrabiny de Saint-Pol, córki Francis del Baux, I księcia Andrii i hrabiego d'Avelino.
Młodszy syn księcia Jana V "Zdobywcy" - odnogi bretońskiej dynastii Dreux (bocznej linii Kapetyngów, wywodzącej się od Ludwika VI "Grubego"), i Joanny, córki Karola II "Złego", króla Nawarry. Przed objęciem tronu Bretanii znany jako Artur de Richemont. Nosił również wówczas tytuł pana de Parthenay.
Ojciec zmarł gdy Artur miał 6 lat. Matka poślubiła w 1402 roku króla Anglii Henryka IV i przeniosła się na Wyspy. Artur i Jan zostali w marcu 1402 roku pasowani na rycerzy przez konetabla Oliviera de Clisson i powierzeni pieczy księcia Burgundii Jana "bez Trwogi". Artur stał się ważną postacią na francuskim dworze. Popierał stronnictwo armaniaków i razem z nimi walczył przeciw Burgundczykom w wojnie domowej lat 1410-1414. Brał udział w bitwie pod Azincourt, gdzie został ranny i dostał się do angielskiej niewoli. Został wypuszczony w 1420 roku i pomógł przekonać swojego brata, księcia Jana VI, aby ten podpisał traktat w Troyes. W 1422 roku Anglicy nadali mu tytuł księcia Turenii.
10 października 1423 roku w Dijon poślubił Małgorzatę de Valois, córkę księcia Burgundii Jana "bez Trwogi" i Małgorzaty, córki Albrechta I, księcia Bawarii. Małżeństwo to nie doczekało się potomstwa.
W 1424 roku Artur zmienił jednak stronnictwo dochodząc do porozumienia z królem Karolem VII. W 1425 roku został konetablem Francji. Należał do grona stronników Joanny d'Arc i u jej boku brał udział w bitwach pod Beaugency i Patay. Z powodu swojego niepohamowanego temperamentu został w 1427 roku usunięty z dworu królewskiego (przyczyną była kłótnia z La Trémoďllem, doradcą Karola) i nie wziął udziału w koronacji Karola VII w Reims 17 lipca 1429 roku. W marcu 1432 roku powrócił jednak do łask i już w 1433 roku doprowadził do usunięcia La Trémoďlle'a z dworu królewskiego. Następnie wziął udział w rokowaniach Karola z księciem Burgundii Filipem III "Dobrym", które doprowadziły w 1435 roku do podpisania traktatu w Arras.
Rok później Artur dowodził francuskimi wojskami, które 13 kwietnia zdobyły Paryż. Podczas rebelii możnych w 1440 roku (tzw. "prageria") pozostał wierny Karolowi VII. W następnych latach oczyścił Île-de-France z Anglików. 15 kwietnia 1450 roku był jednym z wodzów wojsk francuskich w bitwie pod Formigny, która przypieczętowała wyparcie Anglików z Normandii.
29 sierpnia 1442 roku w Nérac poślubił Joannę d'Albret, córkę Karola II d'Albret, hrabiego de Dreux i Anny d'Armagnac. Małżonkowie nie mieli razem dzieci.
2 lipca 1445 roku poślubił Katarzynę de Saint-Pol, córkę Piotra I, hrabiego de Saint-Pol i Małgorzaty des Baux, córki Franciszka des Baux, księcia Andrii. Małżeństwo to pozostało bezdzietne.
Po śmierci swojego bratanka, Piotra II, w 1457 roku Artur został księciem Bretanii i hrabią de Montfort. Żenił się trzykrotnie, ale nie doczekał się legalnego potomstwa. Miał tylko nieślubną córkę:
Jacqueline, legitymizowaną w 1443 roku Artur był księciem Bretanii niewiele ponad rok.
Po jego śmierci tytuł książęcy odziedziczył jego bratanek, Franciszek II.
herb Artura III Brietońskigo jako Earla of Richmond i Constabla Francji
Żródła:
Artur III Bretoński w "WikipediA"
"WALEZJUSZE"; autor: Przemysław Jaworski - 2018.
Arthur III w "Geni"; tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
22-11-2023