Bolesław (czeski: Boleslav) II "Pobożny" Przemyślid (urodzony między 927 a 928 roku, zmarł 7 lutego 999 roku) herb
Syn Bolesława I "Okrutnego, Srogiego" Przemyślida, księcia Czech i Biagoty (Bożeny) Stochowskiej, córki Krasława Stochowskiego.
Książę Czech i Moraw od 15 lipca 972 roku do 7 lutego 999 roku.
Poślubił Emmę (Hemmę) [Adiva, Aelgiva] Cerdicingas (urodzona między 910 a 915 roku, zmarła 2 listopada? 1005 roku), córkę Edward I "Starszy" Cerdicingas, króla Wessex, króla Anglii i Elfledy z Wiltshire, córki Ethelhelma Cerdicingas, earla Wiltshire, arcybiskupa Canterbury, syna Ethelreda I Cerdicingas, króla Wessex.
Brat Władywoja (?), Strachkwasa Chrystiana, Dobrawy i Mlady Marii.
Przydomek "Pobożnego" urobił Bolesławowi Kosmas w swojej Kronice, pragnąc przeciwstawić Bolesława II jego ojcu, Bolesławowi I, który przyczynił się do zamordowania swego brata, św. Wacława.
Żoną mogła być Adiva (Aelgiva) Cerdicingas lub Emmę (Hemmę), córkę Edward I "Starszy" Cerdicingas, króla Wessex, króla Anglii i Elfledy z Wiltshire, córki Ethelhelma Cerdicingas, earla Wiltshire, arcybiskupa Canterbury, syna Ethelreda I Cerdicingas, króla Wessex.
Żonaty z Hemmą, z którą miał czterech synów.
Zakończył proces jednoczenia Czech, niszcząc w 995 roku libickie państwo Sławnikowiców. Dwukrotnie brał udział w walkach o tron niemiecki po śmierci cesarzy Ottona I "Wielkiego" w 973 roku i Ottona II w 983 roku, stojąc po stronie Henryka II "Kłótnika", księcia bawarskiego. Przejściowo władał Miśnią. W 990 roku utracił Śląsk na rzecz polskiego księcia Mieszka I.
Nie jest znana data jego narodzin. Wiadomo jedynie, że był starszy od Strachkwasa Chrystiana, który przyszedł na świat w dniu śmierci Wacława I "Świętego". Ten ostatni zginął 28 września 935 roku (ewentualnie 28 września 929 roku). Z tego powodu podaje się, że Bolesław II urodził się przed 935 rokiem.
Jak podaje kronikarz Widukind, w 950 roku w czasie wyprawy Ottona I "Wielkiego" na Czechy, przeciwko niemieckiemu królowi wystąpił Bolesław I "Srogi" z synem. Nie wiadomo, czy ów syn był identyczny z Bolesławem II. Zdaniem większości czeskich badaczy wymieniony pod rokiem 950 syn Bolesława I to nieznany z imienia starszy brat Bolesława II, zmarły jeszcze za życia ojca.
Bolesław II objął rządy po śmierci swojego ojca Bolesława I "Okrutnego", jednak w źródłach panują rozbieżności co do daty śmierci tego ostatniego. Kronikarz Kosmas z Pragi podał, że zmarł 15 lipca 967 roku. Datę roczną kwestionuje się z następujących powodów:
- współczesny Bolesławowi I kronikarz Widukind podaje, że ten we wrześniu 967 roku wspomagał swojego szwagra Mieszka I w bitwie z Wolinianami i Wichmanem,
- Kosmas mógł chcieć "uśmiercić" wcześniej Bolesława I, aby przypisać założenie biskupstwa praskiego wyłącznie jego synowi Bolesławowi II,
- w sazawskiej redakcji rękopisu Kosmasa (rękopis drezdeński) z przełomu XII i XIII wieku jako rok śmierci Bolesława I podany jest 972 rok,
- Rocznik czeski z drugiej połowy XIII wieku, zdaniem badaczy czerpiący informację pośrednio z zaginionego najstarszego rocznika praskiego z końca X wieku, podaje, że Bolesław I zmarł w 972 roku.
Z tego powodu badacze uznają zasadniczo, że datą śmierci Bolesława I i początkiem panowania Bolesława II jest 972 rok.
W marcu 973 roku Bolesław II wziął udział w zjeździe dworskim (hoftag) w Quedlinburgu zorganizowanym przez cesarza Ottona I "Wielkiego". Źródła nie podają dokładnej przyczyny przybycia czeskiego księcia. Pojawiają się przypuszczenia, że miał złożyć hołd (Ottona I miały zaniepokoić związki czesko-bawarskie), odnowić układy Czech z Cesarstwem (było to zapewne pierwsze spotkanie cesarza z nowym czeskim władcą), według innych na wspomnianym zjeździe zapadła ostateczna decyzja o utworzeniu diecezji praskiej, podporządkowanej metropolicie Moguncji.
Objął władzę w okresie ekspansji terytorialnej Czech i w okresie rozkwitu państwa czeskiego. Przy wsparciu cesarza Ottona I "Wielkiego" oraz arcybiskupa Moguncji doprowadził do utworzenia w 973 lub 974 roku biskupstwa praskiego i morawskiego. Po śmierci Ottona I "Wielkiego" w 973 roku wystąpił przeciwko kandydaturze Ottona II, popierając wraz z księciem polskim Mieszkiem I na tron niemiecki poparł kierowany przez swego suzerena księcia bawarskiego Henryka II "Kłótnika", który wywołał bunt książąt w latach 974-976, co doprowadziło do trzykrotnego najazdu wojsk cesarskich na Czechy (w latach 975-977).
W 974 roku Bolesław II wraz ze swoim szwagrem Mieszkiem I spotkał się z bawarskim księciem Henrykiem II "Kłótnikiem", celem stworzenia wspólnego frontu przeciwko cesarzowi Ottonowi II. Cesarz, dzięki Bertoldowi ze Schweinfurtu, dowiedział się o planowanym spisku; Henryk II "Kłótnik" został zmuszony do proszenia o łaskę, a i tak został uwięziony w Ingelheim am Rhein. Współpracujący z nim Abraham, biskup Fryzyngi, został zesłany do klasztoru w Korbei.
W 975 roku, po uspokojeniu sytuacji na zachodzie i północy - Otto II najechał Czechy, nie odnosząc sukcesów. W odpowiedzi Bolesław II spustoszył tereny biskupstwa pasawskiego.
W październiku 977 roku Henryk "Kłótnik" został ostatecznie pokonany i cesarz mógł spokojnie zaatakować Bolesława II. Ten ostatni, nie chcąc ryzykować dalszego konfliktu z cesarzem, w towarzystwie niewielkiego orszaku udał się do Ottona II i ukorzył się przed nim.
Sąd nad Henrykiem "Kłótnikiem" i jego stronnikami odbył się na Wielkanoc 978 roku. W tym właśnie czasie Bolesław II przybył do Quedlinburga, gdzie został przyjęty z honorami przez zebranych tam dostojników, złożył Ottonowi II przysięgę wierności, a następnie bogato obdarowany powrócił do domu.
Wobec klęski Henryka II "Kłótnika" w 978 roku został zmuszony do przyjęcia zwierzchności lennej Ottona II, lecz po jego śmierci ponownie poparł Henryka II "Kłótnika" w latach 983-984 w jego konflikcie z cesarzową Teofano i zajął w 987 roku Miśnię. 24 marca 984 roku Henryk "Kłótnik" obchodził uroczyście Wielkanoc w Quedlinburgu; został tam obwołany królem. Wśród uczestników zjazdu znajdował się m.in. Bolesław II. W momencie umocnienia się stronnictwa Ottona III w Niemczech i po zlikwidowaniu opozycji Henryka II "Kłótnika" pogodził sie z nowym władcą i w 987 roku przekazał Miśnię margrabiemu Ekkehardowi.
Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych doszło do konfliktu z państwem polskim wobec zajęcia Małopolski i Śląska przez Mieszka I i Bolesława I "Chrobrego" , które sięgnęło po tereny Śląska i Małopolski. Doprowadziło to do odnowienia przez Bolesława sojuszu czesko-wieleckiego i wystąpienia zbrojnego w 990 roku przeciwko Polsce. Jednak działania te nie odniosły sukcesu i Bolesław musiał pod naciskiem cesarza zawrzeć niekorzystny dla siebie pokój. W późniejszym okresie Bolesław współpracował z Niemcami, wysyłając posiłki przeciwko Wieletom.
Wojny z Niemcami i Polakami osłabiły wewnętrznie państwo, do tego doszedł konflikt z nowo powołanym w 982 roku, po śmierci pierwszego biskupa Pragi Detmara, biskupem Wojciechem z możnego rodu Sławnikowiców, panów na Libicach (jednym z nich był biskup praski św. Wojciech). Wojciech, mający problemy z organizacją życia kościelnego na terenach nowo powołanej diecezji, wyjechał w 988 roku do klasztoru na Awentynie we Włoszech. Walki ze Sławnikowicami skończyły się wymordowaniem w 995 roku prawie wszystkich synów Sławnika i zlikwidowaniem ich plemiennego państewka wokół grodu w Libicach. Ocaleli jedynie nieobecni: najstarszy Sobiesław, biskup praski Wojciech oraz najmłodszy Radzim. W zmaganiach tych Bolesław, pokonując jeden możny ród, doprowadził do wzrostu znaczenia innego rodu, Wrszowców, którego przedstawiciele w późniejszym okresie występowali często przeciwko Przemyślidom, odwołując się do pomocy Niemców i Polaków.
W momencie śmierci Bolesława w 999 roku państwo czeskie w stosunku do okresu, gdy obejmował rządy, było znacznie osłabione, utraciło istotną część terytorium na rzecz Polski (Śląsk i Małopolskę) oraz popadło w zależność trybutarną od Niemiec.
Pochowany w Katedrze St. George w Pradze.
Żródła:
"Poczet książąt i królów Czech" - autor: Przemysław Jaworski
"Słownik władców Europy średniowiecznej" - pod redakcją Józefa Dobosza i Macieja Serwańskiego
BOLESLAV w "Medinaceli" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
Bolesław II Pobożny w "Wikipedia"
28-09-2022