Emma (Hemma) [Adiva, Aelgiva] Cerdicingas (urodzona między 910 a 915 roku, zmarła 2 listopada? 1005 roku) herb
Córka Edwarda I "Starszego" Cerdicingas, króla Wessex, króla Anglii i Elfledy z Wiltshire, córki Ethelhelma Cerdicingas, earla Wiltshire, arcybiskupa Canterbury, syna Ethelreda I Cerdicingas, króla Wessex.
Poślubiła Bolesław II "Pobożny" Przemyślid (urodzony między 927/928 roku, zmarł 7 lutego 999 roku), księcia Czech.
Dotychczas istnieją spekulacje na temat żony Bolesława II "Pobożnego". Ale historycy dzisiaj naogół wierzą, że Boleslaw II miał co najmniej dwie żony. Najbardziej prawdopodobnym rozwiązaniem wydaje się być jednak taki, który mówi, że monarcha miał nawet trzy żony, z których imię najbezpieczniejsze jest Emma, której również czasami błędnie napisanej jest jako Hemma i znane jest z monet z Melnika - Emma Regina - tj. królowa Emma.
Księżna pochodziła z wysokiego rangą, prawdopodobnie królewskiego rodu. W literaturze historycznej jest często utożsamiana z wdową po królu Lotarze III (Lotar IV) Pépinnide-Caroling (urodzony w 941 roku, zmarł 2 marca 986 roku), królu zachodniofrankijskim, synu Ludwika IV "Zamorskiego", z dynastii Karolingów francuskich.
Posiadała własny majątek i wybijała monety, na których używała tytułu królowej. Prowadziła bogatą działalność kulturalną i religijną w Czechach. Była fundatorką "Żywota świętego Wacława" z "Kodeksu z Wolfenbüttel". Przekazała również dary do grobu Świętego Udalryka w Augsburgu.
Zgodnie z przekazem Kosmasa z Pragi, Emma pochodziła ze znamienitego szlachetnego rodu. Pochodzenie księżnej nie zostało jednak ostatecznie ustalone. Zdaniem części badaczy księżna pochodziła z Burgundii i była córką króla Konrada "Spokojnego". Jednakże sam król Konrad "Spokojny" posiadał tylko cztery córki, w tym: Giselę (zmarła w 1007 roku), żonę Henyrka II, księcia Bawarii, Matyldę, jej małżeństwo jest nieznane, ale była babką hrabiego Gerolda de Geneve, Berty (zmarła około 1016 roku), poślubiła Eudes I (zmarł w 995 lub 996 roku), hrabiego de Blois, poślubiła w 997 roku (rozwiedziona około 1005 roku) Roberta II Robertyng-Kapet (zmarł 20 lipca 1031 roku) i Gerbergi.
Istnieje również hipoteza, jakoby Emma była księżniczką anglosaską, córką Edwarda "Starszego". Mniemanie to polegało na identyfikacji Emmy z wymienioną na czeskich monetach Adivą. Pogląd ten został jednak odrzucony. Najprawdopodobniej Emma nie była jedyną żoną księcia Bolesława II. Mąż Emmy był prawdopodobnie wcześniej żonaty, z której miał synów: Bolesława i zmarłego w dzieciństwie Wacława.
Teorię tą od 1953 roku propaguje numizmatyk Pavel Radoměrský, który twierdzi, że kiedy cesarz Otto I wziął ślub w 929 lub 930 roku z Edytą Angielską (zmarła w Magdeburgu, 26 stycznia 946 roku), siostrę angielskiego króla Athelstan (zmarł 27 października 939 roku), był również obecny czeski książę Wacław, który poznał młodszą siostrę Edith (Elfgifu, Aldgithu) i zobowiązał się do zawarcia ślubu w imieniu swojego bratanka Bolesława II.
Autor "Kroniki Ethelwerda" wspomina, że mąż siostry Edyty Angielskej był "król w górach Jupiterských". Na monetach typu anglosaskiego z czasów panowania Boleslawa II, widnieją napisy brzmiące ADIVEA - ujawniają istnienie imienia księżniczki. Dyskusyjny jest fakt, że w momencie ślubu Ottona I prawdopodobnie Boleslawa II, nawet na świecienie było.
Zgodnie z nową powszechnie przyjętą teorią Emma urodziła się jako księżniczka włoska prawdopodobnie w 948 roku. Była córką zamordowanego włoskiego króla z dynastii Bosonides (dokładnie starszej linii hrabiów de Prowansji) Lotarze II (urodzonego w 926 lub 928 roku, zmarł 22 listopada 950 roku), wybranego na król Włoch w 931 roku, osobno rządził w latach 945-950 i Świętej Adeli Burgundzkiej.
Obecnie coraz częściej księżna Emma jest identyfikowana z Emmą francuską, wdową po królu zachodniofrankijskim Lotarze. Po owdowieniu w 986 roku miała ona przybyć do Czech i poślubić księcia Bolesława. Do małżeństwa musiało dojść po 988 roku, kiedy to Emma francuska jest po raz ostatni poświadczona w źródłach. Bolesław miał być wówczas żonaty z matką Jaromira i Oldrzycha, którą oddalił, by poślubić Emmę. Małżeństwo to było bezpotomne. Teoria ta jest przyjmowana przez część badaczy, inni zaś przyjmują za możliwy pobyt Emmy francuskiej w Czechach, jednak bez poślubiania przez nią Bolesława.
Imię Emmy przekazały również wybijane w Mělniku monety, odkryte w 1931 roku niedaleko Starej Bolesław na których występuje ona z tytułem królowej. Datacja monet budzi kontrowersje w historiografii. Część badaczy uważa, że pochodzą one z okresu, gdy Emma była wdową. Najprawdopodobniej jednak pochodzą one z lat 995-999, kiedy mąż Emmy Bolesław poważnie zaniemógł. Tytuł królowej użyty przez Emmę na denarach świadczy, że pochodziła ona z królewskiego rodu, bądź jej pierwszy mąż był królem. Uprawdopodabnia to identyfikację Emmy z wdową po Lotarze.
Księżna była również fundatorką "Żywota świętego Wacława" zawartego w kodeksie, obecnie przechowywanym w Wolfenbüttel. Żywot ten został spisany przez Gumpolda, biskupa Mantui w latach 968-973 lub około 983 roku. Z woli Emmy kodeks został uzupełniony barwnymi iluminacjami. Na pierwszej karcie kodeksu przedstawiony został wizerunek księżnej Emmy, klęczącej przed koronującym Świętego Wacława Chrystusem.
Działalności Emmy dotyczy najprawdopodobniej również relacja o cudach biskupa Augsburga Świętego Udalryka z lat 983-993, opisująca uzdrowienie syna książęcego. Matka uzdrowionego dziecka jest identyfikowana przez badaczy z księżną Emmą. Po wyzdrowieniu chłopca księżna podarowała do Augsburga pewną ilość monet. Dar Emmy jest świadectwem, że posiadała wówczas własny, duży majątek. Relacja o uzdrowieniu książęcego syna pochodzi najwcześniej z połowy 978 roku, zaś owym synem był zapewne Oldrzych, który swe drugie imię otrzymał po Świętym Udalryku.
Istnieją spory w sprawie potomstwa Emmy. Zdaniem części badaczy przyjmującej anglosaskie pochodzenie Emmy, była ona matką tylko Bolesława III i Wacława. Według zwolenników teorii burgundzkiej była ona matką Jaromira i Oldrzycha, bądź tylko Oldrzycha.
Historycy identyfikujący księżną z wdową po Lotarze uważają, że małżeństwo Emmy i Bolesława "Pobożnego" było bezpotomne. Po śmierci męża Emma została wygnana z synami Jaromirem i Oldrzychem przez jego następcę Bolesława "Rudego". Najprawdopodobniej był on więc pasierbem Emmy, a więc synem Bolesława z poprzedniego małżeństwa.
Hemma i Bolesław II "Pobożny" mieli czterech synów:
Wadawa (zmarł w dzieciństwie),
Bolesława III (urodzony około 965 roku, zmarł w Polsce, w 1034 roku), książę Czech, zmarł bezpotomnie,
Jaromira (zmarł 4 listopada 1035 roku), książę Czech, zmarł bezpotomnie,
Oldrzycha (urodzony około 975 roku, zmarł 9 listopada 1034 roku), książę Czech, po nim syn.
Żródła:
Emma w "Wikipedia"
Adivea w "Wikipedia" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
Emma w "Wikipedia" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
ALFGIFU w "Medinaceli" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
28-09-2022
18-05-2020
02-11-2019