Dynastia Karolingów sprawująca władzę w państwie Franków od drugiej połowy VII wieku (panująca od 751 roku) do 987 roku we Francji, do 911 roku w Niemczech, a w Lotaryngii (jako książęta) do 1012 roku. Nazwa dynastii została urobiona od imion Karola "Młota" i Karola "Wielkiego". Pojawiła się już w X wieku w formie "Karoli", a od XII wieku w postaci "Karolingi" jako określenie członków rodu. W historiografii utarło się też używać dla wczesnych dziejów Karolingów określenia Arnulfingowie lub Pepinidzi. Za właściwego protoplastę Karolingów uważać należy Pepina "Średniego", który był potomkiem dwóch najświetniejszych rodów austrazyjskich w VII wieku. Po ojcu Ansegiselu był wnukiem biskupa Metzu Arnulfa (czczonego później jako świętego), a po matce wnukiem majordoma Austrazji Pepina "Starszego". Obaj jego dziadkowie wspierali merowińskiego króla Chlotara II w walce o panowanie nad całym państwem frankijskim. Grimoald, syn Pepina "Starszego", był już na tyle pewny swojej władzy, że w 656 roku osadził na tronie Childeberta, który był prawdopodobnie jego synem. Ta pierwsza próba sięgnięcia po tron upadła wraz ze śmiercią Grimoalda w 662 roku. W bitwie pod Tertry w 687 roku Pepin "Średni" pokonał zachodnio-frankijskiego majordoma Berechara i dzięki temu zdobył uznanie dla swojej dominującej pozycji także poza Austrazją, jednakże nie odważył się jeszcze na usunięcie Merowingów z tronu. Po śmierci Pepina "Średniego" w 714 roku, który z legalnego potomstwa pozostawił tylko małoletniego wnuka Teudoalda, nastąpił pierwszy poważny kryzys monarchii, wywołany przede wszystkim powstaniem przeciw władzy Karolingów w Neustrii, gdzie powołano nowego majordoma.
Przejęcie inicjatywy przez energicznego Karola "Młota", syna Pepina z nieprawego łoża, który w kilka lat opanował bunty w różnych częściach państwa, umożliwiło nie tylko utrzymanie się Karolingów przy władzy, ale nawet doprowadziło w końcu do jej wzmocnienia na tyle, że po śmierci króla Teuderyka IV, Karol "Młot" jako władca niezwykle utalentowany, odważył się nie obsadzać tronu frankijskiego. Karol "Młot" uchodził jako "ojca dynastii" położył podwaliny pod przyszłą potęgę swojego rodu i państwa frankijskiego, które pod jego rządami zostało znacznie scentralizowane. Tuż przed śmiercią podzielił państwo pomiędzy dwóch synów, Pepina I "Krótkiego" i Karlomana: pierwszy rządził w Neustrii, Burgundii i Prowansji, drugi w Austrazji i na ziemiach położonych na wschód od Renu. Bracia, zagrożeni buntami możnych z niektórych dzielnic, którzy skupili się wokół ich przyrodniego brata Grifo, pominiętego w nadziale, osadzili na powrót na tronie w 743 roku ostatniego z Merowingów, Childeryka III. Zacieśnienie związków Karolingów z papiestwem, które szukało sprzymierzeńca w walce z Longobardami, zaowocowało papieską aprobatą na detronizację Merowingów i koronację Pepina na króla, która dokonała się w 751 roku i została potwierdzona w 754 roku osobistym namaszczeniem przez papieża Stefana II jego samego i dwóch synów. W rewanżu Pepin przekazał w 756 roku papieżowi ziemie zdobyte na Longobardach. Do najważniejszych nabytków terytorialnych Pepina zaliczyć należy ostateczny podbój Akwitanii.
Cieniem na jego rządach kładzie się zwłaszcza "masakra w Cannstatt" kiedy to władca zarządził masową egzekucje zbuntowanych możnych przybyłych na jego żądanie. W 747 roku Karolman zrzekł się władzy i wstąpił do klasztoru. Zmarł siedem lat później uwięziony w Vienne przez swego brata Pepina, który następnie sam został królem Franków.
Pepin był pierwszym władcą z dynastii Karolingów, który dostąpił zaszczytu konsekrowania na władcę z rąk papieża. Ustępstwo uczynione przez Rzym związało Pepina z hierarchią kościelną. 3 lata później wykorzystał to papież Stefan III, gdy w obawie przed Longobardami to właśnie do króla Franków zwrócił się o pomoc. Zawarty między nimi układ zakładał, iż w zamian za bezpieczeństwo, hierarcha kościelny uznaje zwierzchnictwo frankijskie.
Pepin obiecał sojusznikowi, że odzyska ziemie zajęte przez Longobardów, a następnie odda je pod władanie Rzymu. Ustalenia te jak się okazało bardzo szybko weszły w życie. Dwie wyprawy Pepina do północnej Italii zmusiły Longobardów do kapitulacji i władca Franków, mógł przekazać papieżowi obiecane mu ziemie. Tym samym powstały podwaliny pod Państwo Kościelne. Pepin zwany "Krótkim", znany był jeszcze z powodu licznego potomstwa (miał 19 dzieci, z czego 9 było nieślubnych).
Najbardziej zasłużonym Karolingiem był jednak panujący w latach od 768 roku, aż do śmierci Karol "Wielki". Jemu udało się najlepiej zrealizować zarówno politykę rozszerzenia terytorialnego, jak i ujednolicenia wewnętrznego. Przez ponad 30 lat prowadził on krwawe wojny z Sasami, aby ostatecznie włączyć ich ziemie do własnego państwa, a także dokonać chrystianizacji na terenach dotychczas pogańskich (wschodnią granicą państwa frankijskiego stała się Łaba). Na południu udało się Karolowi zagarnąć tereny Longobardów, na zachodzie, po zwycięstwach nad Arabami, opanował Półwysep Iberyjski. Wyprawy każdorazowo kończyły się wzbogaceniem skarbu o drogocenne łupy.
W 800 roku, papież Leon III koronował Karola na cesarza rzymskiego. Cesarz był więc zarówno władcą całej ówczesnej chrześcijańskiej Europy oraz obrońcą kościoła. Ideologia Karola "Wielkiego" miała być więc mieszaniną celów misyjnych z politycznymi.
Po śmierci wielkiego władcy jego państwo znalazło się w kryzysie, któremu Ludwik "Pobożny" nie umiał dać rady. Na mocy traktatu z Verdun (843 roku) państwo ostatecznie zostało podzielone pomiędzy trzech synów Pobożnego: Lotara, Karola "Łysego" i Ludwika Niemieckiego. Konsekwencją tych ustaleń było wykształcenie się w przyszłości państw tj. Francja, Niemcy i Włochy.
Żródła:
"Słownik dynastii Europy" - pod redakcją Józefa Dobosza i Macieja Serwańskiego
Karolingowie - wielka dynastia frankijska
14-07-2022