Szujscy - herbu wielkich książąt moskiewskich, gałąź wielkich książąt Suzdalskich, młodsza linia dynastyi panującej w Moskwie. Ród kniaziowski (książęcy) pochodzenia ruskiego, będący gałęzią dynastii Rurykowiczów i ich linii panującej nad księstwem suzdalskim, który wziął swoje nazwisko od miasta Szuja w obecnym obwodzie iwanowskim. Z licznych gałęzi jedna uzyskała wielkie znaczenie w XVI wieku w Moskwie, gdzie jeden z jej przedstawicieli został nawet obrany carem; inna z kolei związała się z Rzecząpospolitą, w której uznawano jej status kniaziowski.

W początkach XVI stulecia rozdzielili się na dwie gałęzie: jedną, która przeszła do Litwy, i drugą, która pozostała się w państwach moskiewskich, do tej należy Wasili Iwanowicz po zabiciu Dymitra I "Samozwańca" car i wielki ksiaże moskiewski i jego bracia Dymitr i Iwan wszyscy trzej zmarli w Polsce. Gałąź Szuyskich osiedlona w Litwie i na Rusi Czerwonej, brała tytuł książęcy prawie stale je­szcze w drugiej połowie XVIII stulecia.

Bezpośrednim protoplastą kniaziów Szujskich osiadłych w Rzeczypospolitej był kniaź Iwan Dymitrowicz, przezywany "Gubka", który zbiegł na Litwę z Moskwy, najprawdopodobniej razem z kniaziem Semenem Bielskim oraz Iwanem Lackim około 1534 roku. On to już w kwietniu 1536 roku otrzymał od króla Zygmunta I "Starego" przywilej na Terebuń w powiecie brzeskim oraz później w 1542 roku - na swą wyraźną prośbę - roczną pensję w wysokości 80 kop groszy, wypłacaną przez podskarbiego ziemskiego, Iwana Hornostaja. Umarł około 1560 roku, pozostawiając wdowę Marynę Bohdanównę Bohowitynównę oraz syna, kniazia Manoiła Szujskiego (zmarł około 1580 roku), żonatego z Hanną Irzykowiczówną.

Synem wspomnianego kniazia Manoiła Szujskiego był kniaź Jan vel Janusz Szujski, podkomorzy brzeski, który z nieznanej z imienia i nazwiska małżonki, pozostawił - według Józefa Wolffa - sześciu synów (Jerzego, Aleksandra, Andrzeja, Jana, Krzysztofa i Konstantego) oraz córkę Annę, zamężną za Janem Michałem Narbutem. Bracia ci, przechodząc na katolicyzm, zarzucili używanie tytułu kniaziowskiego, przy czym każdy z nich zapoczątkował swoją gałąź rodu. Zarówno oni jak i ich potomkowie sprawowali - może nie najwyższe, ale na pewno - liczne urzędy w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Ostatnim męskim przedstawicielem rodu w Polsce jest Piotr Szuyski (urodzony w 1943 roku), syn Wacława i Edwardy z domu Weigt, wnuk Wacława, senatora Rzeczypospolitej, i Aliny z Russockich. Istnieją w Polsce i Francji osoby o nazwisku "Szuyski" i "Szujski", związane z ostatnim potomkiem rodu węzłami pokrewieństwa bądź powinowactwa.

Członkowie rodu:

Józef Szujski (urodzony w 1835 roku, zmarł w 1883 roku), historyk, poseł do Sejmu Krajowego, delegat do Izby Poselskiej austriackiej Rady Państwa, dożywotni członek Izby Panów parlamentu austriackiego

Wacław Szuyski (urodzony w 1881 roku, zmarł w 1951 roku), ziemianin i przemysłowiec, senator Rzeczypospolitej 1928-1930.

Roman Szuyski (urodzoy w 1907 roku, zmarł w 1953 roku), dyplomata.

Wacław Szuyski (urodzony w 1908 roku, zmarł w 1979 roku), działacz polityczny BBWR.

Szujscy w Rosji - kniaziowie Szujscy jako gałąź dynastii Rurykowiczów, będący potomkami m.in. Aleksandra "Newskiego", już tylko z racji samego pochodzenia stanowili jeden z najstarszych i najznaczniejszych rodów najpierw Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, a później Rosji. Co prawda w wyniku podporządkowania sobie ziem ruskich przez władców moskiewskich utracili status udzielnych książąt, przechodząc do kategorii bojarstwa. Na przełomie XV i XVI wieku zgromadzili jednak ogromne bogactwo, stając się jednym z najpotężniejszych rodów, zagrażającym nawet panującym władcom.

Sami zainteresowani nie kryli zresztą swoich aspiracji, próbując w obliczu widma kryzysu monarchii (represyjna polityka coraz bardziej niezrównoważonego cara Iwana "Groźnego") organizować coś na kształt własnego stronnictwa. Spotkało się to z represjami ze strony władzy, w szczególności ze strony cara Borysa Godunowa, który objął tron po śmierci ostatniego Rurykowicza, cara Fiodora. Jednak silna pozycja, którą cieszyli się Szujscy pozwoliła im na zdobycie tronu i koronację Wasyla Szujskiego na cara Rosji w 1606 roku.

Sukces nie okazał się trwały, albowiem w wyniku odwrócenia się od władcy dotąd wiernego bojarstwa, kraj osłabł, co pozwoliło na wmieszanie się w wewnętrzne sprawy Carstwa Rosyjskiego części polskiej magnaterii, polegające na interwencji zbrojnej w celu osadzenia na tronie moskiewskim pretendentów podających się za syna Iwana "Groźnego" (tzw. Dymitriada). Okres ten (lata 1604-1610) zwany jest w historii Rosji czasem wielkiej smuty, zaś jego następstwem było uwięzienie w Rzeczypospolitej cara Wasyla Szujskiego i jego braci oraz wojna polsko-rosyjska.

Po tych wydarzeniach kniaziowie Szujscy nie odgrywali już nigdy w Rosji takiej roli jak wcześniej.

Członkowie rodu:

Andrzej Szujski (zmarł w 1543 roku), jeden z przywódców stronnictwa Szujskich w Moskwie,

Piotr Szujski (zmaerł w 1564 roku), dowódca wojskowy,

Dymitr Szujski (zmarła w 1612 roku), naczelny dowódca wojsk moskiewskich, brat cara Wasyla IV Szujskiego,

Wasyl IV Szujski (urodzony w 1552 roku, zmarł w 1612 roku), car Rosji w latach 1606-1610.


Żródła:

Szujscy w "WikipediA"


Rody senatorskie