Lestek (Leszek) (zmarł w 921 roku)

Syn i następca Siemowita księcia Polan, po którym w 892 roku objął we władanie ziemie Polan, panując do około 930 roku.

Wymieniony przez kronikarza Galla Anonima w "Kronice", jako drugi w kolejności Piast władający państwem Polan. Ojciec Ziemomysła. Jego wnukiem miał być książę Mieszko I. Nie dowiedziono tego dotąd, czy był on postacią historyczną, ale teoria ta ma wielu zwoleniników.

Lestek miał być synem i następcą Siemowita, a ojcem i poprzednikiem Siemomysła. Po jego [tj. Siemowita] zgonie na jego miejsce wstąpił syn jego Lestek, który czynami rycerskimi dorównał ojcu w zacności i odwadze. Po śmierci Lestka nastąpił Siemomysł, jego syn.

Przypuszcza się, że od jego imienia powstały terminy "Lestkowie" i "Lestkowice", jakimi jeszcze w czasach Mieszka I nazywano nieraz mieszkańców państwa Polan. Kronika Widukinda zawiera informację, że poddanymi Mieszka I byli Licikaviki. Znaczenie tego terminu jest sporne, a jedna z mniejszościowych hipotez zakłada, że może on pochodzić od imienia Lestka. Z kolei dzieło De administrando imperio cesarza bizantyjskiego Konstantyna VII Porfirogenty z 948 roku wspomina o ludzie zwanym Litzke.

Początkowo nikt nie wątpił w historyczność Piastów "przedmieszkowych". W drugiej połowie XIX wieku zaczęto kwestionować ich istnienie. Bogatą dyskusję rozstrzygnął w zasadzie artykuł Henryka Łowmiańskiego Dynastia Piastów we wczesnym średniowieczu, w którym obronił wiarygodność przekazu Galla Anonima, a tym samym i "historyczność" przynajmniej trzech bezpośrednich poprzedników Mieszka. Pogląd ten jest dominujący w polskiej literaturze historycznej.

Nie zachowały się żadne wiarygodne dane na temat dat panowania Lestka. Przyjmuje się hipotetycznie, że urodził się około 870-880 roku, a objął rządy około 900-910 roku. Większość literatury przyjmuje, że zmarł przypuszczalnie w latach 930-940. Henryk Łowmiański przesuwał datę zgonu na około 950 rok.

Nie wiadomo nic o żonie (żonach) Lestka. Stanisław Zakrzewski wysunął domysł, że Lestek mógł być żonaty z księżniczką morawską. Późny przekaz belgijskiego kronikarza z XIV wieku zdawał się sugerować, że był żonaty z saską księżniczką i miał z nią syna Ewrakera, późniejszego biskupa Leodium. Informacji tej jednak nie sposób zweryfikować; w polskiej literaturze poza Stanisławem Kętrzyńskim nikt nie zwrócił na nią uwagi. Według legendy rodowej rodu Sobieskich córka Lestka Metodia miała poślubić niejakiego Sobiesława (Sobiesza), wnuka Sobiesława księcia Dalen.

Jedynym pewnym dzieckiem Lestka jest syn Siemomysł, który objął po nim rządy.


Żródła:

Lestek w "Wikipedii"