Piotr I (III) "Wielki" Guilhemid-Sunifred z Urgel (urodzony w Barcelonie między lipcem a sierpniem 1239 roku, zmarł w Villafranca del Penedes 11 listopada 1285 roku) herb
Syn Jakuba I "Zdobywcy" Guilhemid-Sunifred z Urgel, króla Aragonii i Jolanty (Violanty) Arpadównej, córki Andrzeja II Arpada, króla Węgier i Chorwacji.
Król Aragonii jako Piotr III, król Walencji jako Piotr I, hrabia Barcelony jako Piotr II, hrabia Ribagorzy, Osona, Pallars Jussa, Besalu, Cerdagna od 27 lipca 1276 roku do 11 listopada 1285 roku, król Sycylii od 30 marca 1282 roku do 11 listopada 1285 roku jako Piotr I.
W Montpellier 13 czerwca 1262 roku poślubił Konstację II "Błogosławioną" Hohenstaufen (urodzona w Catanii w 1249 roku, zmarł w Barcelonie 9 kwietnia 1302 roku), córkę Manfreda Hohenstaufena króla Sycylii i Beatrice Sabaudzkiej, córki Amadeusza IV hrabiego Sabaudii.
Po śmierci swojego starszego brata Alfonsa w 1260 roku, został następcą tronu aragońskiego. W 1262 roku poślubił Konstancję, córkę i dziedziczkę króla Sycylii - Manfreda, ostatnią przedstawicielkę rodu Hohenstaufów. Po śmierci ojca 27 lipca 1276 roku objął rządy w Aragonii. Podporządkował sobie młodszego brata Jakuba, który w schedzie po ojcu otrzymał Królestwo Majorki.
Piotr III kontynuował politykę ekspansji śródziemnomorskiej Jakuba I "Zdobywcy". Zrezygnował z planów narzucenia zwierzchnictwa hafsydzkiemu emiratowi Tunezji i wojska znad wybrzeży Afryki przerzucił na Sycylię, na której ludność zbuntowała się przeciw rządom Karola I Andegaweńskiego. 30 marca 1282 roku mieszkańcy Palermo dokonali masakry Francuzów tzw. Nieszpory sycylijskie. Nowy władca, po entuzjastycznym przyjęciu przez Sycylijczyków, we wrześniu 1282 roku przyjął koronę sycylijską jako Piotr I. Ponieważ południowe Włochy i Sycylia od czasów normańskich (XI wieku) były lennem papieskim, papież Marcin IV obłożył klątwą Piotra Aragońskiego i jego następców oraz pozbawił obu koron. Do wykonania papieskiego wyroku nakłoniony został bratanek obalonego Karola Andegaweńskiego, król Francji Filip III "Śmiały".
Według porozumień zawartych przez zainteresowanych Karol I miał odzyskać Sycylię, a młodszy syn Filipa III, Karol, otrzymać koronę aragońską. Działania wojenne we Włoszech (1283-1285) zakończyły się zwycięstwem Piotra III. Jego flota dwukrotnie rozbiła marynarkę Karola. Także wyprawa Francuzów poza Pireneje nie przyniosła pożądanego efektu. Po ponad dwumiesięcznym oblężeniu Gerony w Katalonii zdziesiątkowana armia Filipa wycofała się. Ostatecznie Piotr III zdołał nie tylko utrzymać dotychczasowe zdobycze, ale rozszerzył swoje władztwo. W 1283 roku zajął Maltę, w następnym - Dżerbę (Djerba, Jerba), wyspę u wybrzeży Tunezji, a w 1285 roku władca Tunezji zgodził się na płacenie trybutu Aragonii.
Jednoczenie krain hiszpańskich: Aragonia, Barcelona, Walencja, Baleary pod berłem jednego władcy i ekspansja w basenie Morza Śródziemnego wymagały akceptacji stanów i ustępstw ze strony króla. 3 października 1283 roku Piotr III wydał przywileje dla rycerstwa aragońskiego Privilegio General, a 11 stycznia 1284 roku Recognoverunt proceres dla Barcelony. Po niespełna dziesięciu latach panowania Piotr III "Wielki" zmarł w Vilafranca del Penedés koło Barcelony i został pochowany w cysterskim klasztorze Santes Creus koło Vilaradona w Katalonii.
Zastanawiające jest, że wszyscy czterej bohaterowie walk o Sycylię: Karol Andegaweński, papież Marcin IV, król Filip III "Śmiały" i (jako ostatni), zwycięzca zmagań, Piotr III "Wielki", zmarli tego samego, 1285 roku.
Żródła:
Piotr III "w Wikipedii"