Święty Agaton (urodzony na Sycylii, okło 620 roku, zmarł w Rzymie, 10 stycznia 681 roku)
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 22 (27?) czerwca 678 roku do 10 stycznia 681 roku.
Wywodził się z Sycylii, z pochodzenia zaś był Grekiem.
Przed wyborem na Stolicę Piotrową był mnichem u benedyktynów w Palermo. Jego elekcję szybko zatwierdził egzarcha raweński.
Od cesarza w Bizancjum otrzymał list z prośbą o przywrócenie kościelnej jedności między Wschodem i Zachodem. Temu celowi miał służyć Sobór Powszechny w Konstantynopolu 680/681. Na nim potępiono monofizytyzm i przywrócono jedność wiary na podstawach Soboru Powszechnego w Chalcedonie. Sobór w Konstantynopolu z radością przyjął list dogmatyczny papieża; Rzym znowu stał się ostoją wiary.
Pragnął porozumienia z Rzymem, wysłał więc do Agatona list, nazywając go "papieżem ekumenicznym" i zapraszając jego przedstawicieli do Konstantynopola na dysputę z teologami Wschodu, w celu przezwyciężenia spornych kwestii doktrynalnych. Papież zwołał wcześniej kilka synodów przygotowawczych, z których najważniejszy odbył się na Lateranie. W gronie legatów, których wysłał do Konstantynopola, znalazło się dwóch przyszłych papieży, Jan V i Konstantyn I. Otrzymali oni dekret synodu laterańskiego, podpisany przez 150 biskupów, zawierający wykładnię dogmatyczną nauki o dwóch wolach w Chrystusie, oraz list, w którym Agaton nazywał cesarza "synem", a Kościół "duchową matką cesarstwa". Ostatecznie dysputa została przez cesarza podniesiona do rangi soboru, a on sam wziął udział w obradach.
Sobór Konstantynopolitański III, zwany trullańskim - od nazwy sali w pałacu cesarskim Pod Kopułą (in Trullo) - potępił monoteletyzm (wśród maronitów libańskich przetrwał aż do czasu krucjat), wyklął jego twórców i zwolenników, włącznie z Honoriuszem I, złożył z urzędu dwóch monoteletyckich biskupów i przyjął dekret synodu laterańskiego. Cesarz Konstantyn IV został okrzyknięty "egzegetą zasad wiary" i najwyższym zwierzchnikiem Kościoła. Agatonowi nie udało się wymóc na cesarzu rezygnacji z przywileju zatwierdzania wyboru papieża, ale zdołał doprowadzić Kościół w Rawennie do jedności z Rzymem.
Udzielił wsparcia biskupowi Yorku Wilfridowi, który wprowadzał w Anglii liturgię rzymską.
Zmarł w Rzymie, pochowano go w Bazylice św. Piotra, a wspomnienie liturgiczne obchodzimy 10 stycznia.
Żródła:
"Leksykon papieży" - Rudolf Fischer-Wollpert, przekład: Bernard Białecki
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
Agatho I w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk