Święty Hormizdas (urodzony w Kampanii, w 475 roku, zmarł w Rzymie, 6 sierpnia 523 roku)

Syn Justusa z Frosinone.

Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 20 lipca 514 roku do 6 sierpnia 523 roku.

Oprócz papieża imię to nosił także kanonizowany męczennik z Persji, co zdaje się wskazywać na wschodnie pochodzenie Hormizdasa. Był potom­kiem zamożnego arystokratycznego rodu, a przed przyjęciem święceń prowadził życie rodzinne. Wia­domo, że Leon I "Wielki" rozszerzył zakaz wstępowania w związki małżeńskie na subdiakonów, więc Hormizdas musiał być żonaty jeszcze przed subdia­konatem. Miał żonę oraz syna - Sylweriusza, który również został papieżem. Wiele wieków później znany archeolog Jan Chrzciciel de Rossi odkrył epi­tafium ku czci Hormizdasa, które miał ułożyć wła­śnie papież Sylweriusz.

W latach pontyfikatu Symmacha był zaufa­nym współpracownikiem papieża, który wskazał go prawdopodobnie na swego następcę. Na Wschodzie rządził wówczas cesarz Anasta­zjusz, a królem Italii był Teodoryk "Wielki". Cesarz, który był monofizytą, oczekiwał od Hormizdasa uległości, toteż oburzył się, gdy legaci papiescy przybyli na jego dwór w sprawach kościelnych i nie poprosili go o zatwierdzenie wyboru. A kiedy kolejnych legatów papież wysłał do biskupów i patriarchów Wschodu, uznał to za ingerencję w sprawy swoich poddanych. Dopiero w obliczu buntów i zagrożenia utratą tronu nawiązał kon­takt z Hormizdasem, zwrócił majątki zwolenni­kom antypapieża Wawrzyńca papież przyjął ich do jedności z Kościołem i zadeklarował gotowość zwołania soboru, który przywróciłby jedność.

Hormizdas podjął starania o zażegnanie schizmy akacjańskiej, która wprowadziła rozdar­cie pomiędzy Kościołem na Wschodzie i Zacho­dzie, wywołane poparciem Bizancjum dla mono­fizytyzmu, herezji odrzucającej istnienie dwóch natur w Chrystusie. Na podstawie treści uchwał Soboru Chalcedońskiego i listu dogmatycznego Leona I "Wielkiego" (Tomus) została zawarta ugo­da. Każdy biskup miał podpisać oświadczenie z wyznaniem wiary, a w swoim kościele, w obec­ności świadków, potępić przywódcę monofizyty­zmu i złożyć oficjalnie wyznanie wiary. Papież natomiast miał rozpatrzyć na nowo sprawy bi­skupów, zarówno wypędzonych, jak i prześla­dowców, co oznaczało uznanie jurysdykcyjnego prymatu Stolicy Apostolskiej. Uspokojenie sytu­acji wewnętrznej sprawiło jednak, że cesarz od­stąpił od współpracy z papieżem.

Po nagłej śmierci Anastazjusza nowym wład­cą Wschodu został Justyn I, oddany zwolennik ortodoksji chalcedońskiej. Polecił on Janowi II, patriarsze Konstantynopola, nawiązać kontakty z Zachodem i przystąpił do walki z monofizytami oraz arianami, w nadziei na rozszerzenie swoich wpływów na Zachodzie. Hormizdas udzielił mu poparcia, licząc na podniesienie prestiżu papie­stwa we wschodnich regionach chrześcijaństwa. Przystał na propozycję cesarza zakończenia schi­zmy akacjańskiej i wysłał do Konstantynopola swoich legatów, wśród nich znawcę greki, diako­na aleksandryjskiego Dioskura, późniejszego an­typapieża. Formuła wiary, którą Hormizdas uło­żył na życzenie Justyna I, była całkowicie zbieżna z chrystologią chalcedońską. Nowa formuła, nie kwestionując uznanych wcześniej uprawnień ko­ścielnych cesarza, umacniała autorytet papieża. Przywołując słowa Chrystusa nazywającego św. Pio­tra Apostoła opoką, na której powstanie Kościół, stanowiła: "Pierwszym warunkiem zbawienia jest przestrzeganie zasad prawdziwej wiary i nie od­stępowanie żadną miarą od zarządzeń Ojców. Wiara katolicka zawsze była zachowana nie­skalana na Stolicy Apostolskiej; przeto nie chcąc odłączyć się od tej wiary i nadziei oraz idąc za rozporządzeniami Ojców, potępiamy wszystkie herezje... ". Dokument ten podpisali w pałacu ce­sarskim 28 marca 519 roku prawie wszyscy biskupi wschodni, przełożeni klasztorów i sam cesarz. Imiona Akacjusza oraz cesarzy Zenona i Anastazjusza zostały wy­kreślone z dyptyków, czyli wykazu osób, za które wspólnie odmawiano modlitwy. To zbliżenie z Bi­zancjum wzbudziło niepokój króla Teodoryka "Wielkiego", który stał się wrogi papieżowi.

Nie wszystkie kontrowersje ustały, ponieważ patriarcha Jan II, podpisując "formułę Hormizdasa", dopisał zdanie wyrażające radość, że sta­ry i nowy Rzym (czyli Konstantynopol) osiągnę­ły jedność i cieszą się tym samym prestiżem. Papież wyraził sprzeciw, a dwa lata później sku­tecznie wezwał nowego patriarchę Epifaniusza do usunięcia pozostałości schizmy i zachowania communio z Rzymem.

Z kolei mnisi scytyjscy wysunęli propozycję przyjęcia antynestoriańskiej formuły teopascha­tycznej, głoszącej, że "jedna Osoba Trójcy Świę­tej cierpiała w ciele". Cesarz gotów był ją przyjąć w nadziei na pozyskanie monofizytów, ale papież był przeciwny, uważając, że formuła chalcedoń­ska jest wystarczająca. Hormizdas polecił mni­chowi Dionizemu Mniejszemu opracowanie ko­deksu łacińskiego uchwał synodów Wschodu i Zachodu, rzymskich oraz greckich. Dzieło to nie zachowało się, niestety, do naszych czasów. Ocalało za to ponad sto listów papieskich, z któ­rych wynika, że Hormizdas korespondował m.in. z biskupami galijskimi Cezarym z Arles i Awitem z Vienne oraz biskupami i władcami Anglii, Fran­cji, Hiszpanii, a także Niemiec. Pod koniec życia nadeszła do Rzymu wiadomość o śmierci króla Wandalów Trasamunda (zmarł 28 maja 523 roku), co położyło kres prześla­dowaniom chrześcijan w Afryce Północnej.

Zmarł w Rzymie, a pochowany został w Bazy­lice św. Piotra. Po wiekach, w 1870 roku, Sobór Watykański I włączył "formułę Hormizdasa" do konstytucji dogmatycznej Pastor aeternus. Jego liturgiczne wspomnienie obchodzimy 6 sierpnia.

Papież Hormizdaz był żonaty, gdy owdowiał wziął święcenia kapłańskie. Był ojcem papieża św. Sylweriusza.

Żródła:

"Poczet papieży" - Michał Gryczyński

"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.

Hormisdas I w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk

Lista aktywnych seksualnie papieży w "Wikipedia" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk

USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)

Bogdan Pietrzyk