Święty Milcjades (Melchjades) (urodzony w Afryce, około 270 roku, zmarł w Rzymie, 10 stycznia 314 roku)
Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 2 lipca 311 roku do 10 stycznia 314 roku.
Nazywany też jest Melchiadesem lub Melchjadesem.
Pochodził z Afryki, o jego wcześniejszym życiu niewiele jest wiadomo.
Następca św. Euzebiusza, został wybrany papieżem w 311 roku. Był trzydziestym drugim papieżem (wg listy kardynała Mercati z 1942 roku). Przez dwa lata od śmierci jego poprzednika nie było następcy św. Piotra.
Na okres jego pontyfikatu przypadają decydujące wydarzenia, które zapoczątkowały nową erę w dziejach Kościoła: zwycięstwo Konstantyna przy moście milwijskim (28 października 312 roku nad swoim rywalem Maksencjuszem), które położyło kres prześladowaniu Kościoła. 30 kwietnia 311 roku wydano w Nikomedii edykt tolerancyjny, który zahamował prześladowania chrześcijan. Zwrócono Kościołowi dobra zagarnięte za czasów Dioklecjana. Jego pontyfikat przypadł na czas w którym cesarz Konstantyn wydał edykt tolerancyjny dla chrześcijan. W tym też okresie Lateran stał się siedzibą papieską.
W lutym 313 roku edykt mediolański, który uznawał równouprawnienie chrześcijan, głosił wolność religii i przywracał dobra kościelne. W sporze z donatystami cesarz rozstrzygnął, że wraz z trzema biskupami galijskimi również biskup Rzymu miał prawo podejmować decyzje. Mlicjades opowiedział się przeciwko donatystom podczas synodu w październiku 313 roku, w którym uczestniczyło 15 biskupów z Italii. Synod odbył się w Lateranie, który cesarz w podzięce za zwycięstwo nad cesarzem Maksencjuszem podarował papieżowi. Tam Miicjades polecił zbudować kościół ku czci Zbawiciela ("Macierz wszystkich kościołów świata"), baptysterium oraz rezydencję papieską.
W Afryce zapanował rozłam, biskup Kartaginy Cecylian zwalczał błędy doktrynalne biskupów afrykańskich, na których czele stanął Donat, który uzależniał ważność udzielanych sakramentów od moralności ich szafarza. Prawie wszystkie kościoły w Afryce się podzieliły i każda frakcja wybrała swego biskupa. Donatyści dążyli do obalenia Cecyliana, orzekli, iż jeden z wyświęcających go biskupów winien był wydania ksiąg świętych lub naczyń liturgicznych w czasie prześladowań, a w związku z tym święcenia Cecyliana są nieważne. Wybrali na biskupa Majoryna, którego wkrótce zastąpił Donat. Poprosił on o arbitraż cesarza Konstantyna I "Wielkiego" ten zaś wyznaczył Milcjadesa, Maternusa z Kolonii, Retycjusza z Autun i Mariana z Arelate, by zbadali sprawę.
Papież zwołał synod 2 października 313 w pałacu na Lateranie. Zebrani biskupi orzekli, że Cecylian jest prawowitym biskupem Kartaginy, potępiono i ekskomunikowano Donata. Nie badano sprawy, czy biskup wyświęcający Cecyliana dopuścił się zdrady, gdyż tak czy inaczej święcenia były ważne.
Milcjades zmarł śmiercią męczeńską w Rzymie. Nieznane są okoliczności śmierci Miicjadesa, pochowany został na cmentarzu św. Kaliksta.
Tradycja głosi, że relikwie znajdują się w bazylice św. Sylwestra (San Silvestro In Capitu). Liturgicznym dniem jest 10 grudnia. Po reformie kalendarza w 1969 roku wspomnienie świętego Melchiadesa straciło rangę obligatoryjnego, zostało przeniesione na 10 stycznia i zmieniono pisownię imienia na Milcjades.
Żródła:
"Poczet papieży" - Michał Gryczyński,
"Poczet papieży" - Jan Wierusz Kowalski.
Św. Melchiades "ŚWIĘCI PAŃSCY"
Miltiades I w "Geneall" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk